Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/341

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

वेवस्थापकाचेर आसता आनी तेचप्रमाण तांकां फावो ते अधिकार दिल्ले आसतात.


आधुनिकीकरण : दुसऱ्या म्हाझुजाउपरांत रेल्वे परिवहनाचे तंत्रविद्येंत उदरगत जाली ती सुरवेक फ्रांस देशांत 1951 वर्सा त्या देशांतले राश्ट्रियीकृत रेल्वे वेवस्थेन विद्युत् शक्तीचेर आदारिल्ल्या रेल्वे परिचालनांत क्रांतीकारक बदल घडोवन हाडले. 25,000 व्होल्ट इतल्या व्हड विजेच्या दाबाचो उपेग करून ताच्या आदारान वराक 200 किमी. वेगान धांवपी प्रवासी उज्यागाडयो चालू केल्यो. थोड्याच काळांत हे तंत्रविधेचो प्रसार युरोपाभायर रशिया, चीन, जपान, भारत आदी देशांनी जालो. 1964 वर्सा जपानी राश्ट्रीय रेल्वे वेवस्थेन टोकियो आनी ओसाका ह्या दोन महानगरांमदीं 510 किमी. लांबायेचो एक आर्विलो आनी पुराय तरेन वेगळो असो रेल्वेमार्ग बांदून प्रवाशी येरादारी आधुनिकीकरणांतलो दुसरो म्हत्वाचो टप्पो गांठलो. ह्या रेल्वे मार्गाचेर वराक 210 किमी. आनी सरासरी 170 किमी. वेगान एका फाटोफाट एक अशो वचपी उज्यागाडयो चालू केल्यो. हातुंतल्यो ‘जलद गाडयो’ हें अंतर तीन वरां स मिनटांनी जाल्यार, मर्यादीत जलद’ गाडयो हो प्रवास चार वरां धा मिनटानी पुराय करताल्यो. ह्या नव्या अशा ‘नव होक्कायडो’ रेल्वेमार्ग नांवाचे रेल्वे वेवस्थेंत परिवहनाच्या मळार जायत्यो सुदारणा आनी नव्यो येवजणो आस्पाविल्ल्यो. पुराय रेल्वेमार्ग जमनीपसून 3- 4.6 मी. उंचायेचेर बांदिल्लो आशिल्ल्यान वाटेंत हेर खंयचोय रेल्वेमार्ग वा भूमार्ग येवपाची शक्यताय उणी आसता. तशेंच मार्गावयले सगळे संकेत निदर्शनां चालकाक ताचे कुडींत वेगवेगळ्या रंगांचे दिप येवजणेन स्पश्ट दिसचें आनी ताणें फावो तें वेग नियंत्रण केलेंना जाल्यार तें आपशींच यंत्रीक येवजणेन जावपचें अशीं तंत्रीक वेवंस्था रेल्वे महामार्गावयल्या पुराय परिचलन संगणकाच्या आदारान नियंत्रीत करतात. जपानी राश्ट्रीय रेल्वेन चालू केल्ले हे प्रवासी रेल्वे परिवहन वेवस्थेचें आनीक एक खाशेलेपण म्हळ्यार तातूंत वापरिल्ली कर्शण पद्दत. म्हळ्यार खंयचेय उज्यागाडयेक वेगळें इंजीन लायनासताना उज्यागाडयेच्या कांय डब्यांनीच विद्युत् चलित्रां बसोवन ते वरवीं गाडी चलोवपाची पद्दत.


उपरांत 1983 वर्सा फ्रेंच राश्ट्रीय रेल्वे वेवस्थेन पॅरिस ते लीआँ ह्या रेल्वेमार्गार वराक सरासरी 200 किमी. धांवपी आनी चडांत चड 260 किमी. ह्या तुफानी वेगान धांवपी उज्यागाडयो चालू करू एक नवो विक्रम प्रस्थापित केलो. टी. जी. व्ही.(xxxxxx) ह्या नांवांन संवसारीक नामना मेळिल्ल्या ह्या फ्रेंच रेल्वे वेवस्थेन उज्यागाडयांचे संख्येंत आनी तांच्या लांब पल्ल्यांत वाड करून हरशीं हवाईमार्गान यो वच करपी हजारांनी प्रवाशांक हे अतीजलद उज्यागाडयेंतल्यान वचपाची आस निर्माण करून दिली.


रेल्वे परिचलनाच्या मळावयली एक नवी घडणूक म्हळ्यार 1970 उपरांत एक रुळावयल्यान वचपी उज्यागाडी. हे परिचालन पद्दतींत एक वा दोन डबे आशिल्ल्यो गाडयो जमनीसावन 9 -12 मी. उंचायेचेर बांदिल्ल्या एक रुळी मार्गाक हुमकळत प्रवास करतात. एक रुळी परिवहन वेवस्थेची सुरवात अमेरिकेंत 110 प्रवासी घेवन वराक 30 किमी. वेगान कांय अंतर पुराय करताली. उपरांत फ्रांसांत अशी वेवस्था 120 प्रवासी घेवन वराक 80 किमी. वेगान येरादारी करूंक लागली. पूण तिचो कायम स्वरुपाचो आनी नियमीत वेळार यो वच करपाचो उपक्रम जपानांत 1970 वर्सा भरिल्ल्या आंतरराश्ट्रीय प्रदर्शनाच्या निमतान सुरू जालो. अशे तरेची एक रुळी रेल्वे परिवहन वेवस्था अमेरिकेंतल्या सिॲटल शारांत चार डबे आशिल्ल्या गाडयांनी सदांच 10,000 प्रवाशांची येरादारी करता. ही प्रवासी येरादारी हेर प्रगत देशांनीय चालू आसा.


रेल्वे परिवहनांतल्या प्रवासी येरादारीच्या आधुनिकीकरणांत रेल्वेच्या भुंयारी आनी पृश्ठभागावयल्यान वचपी येरादारी वेवस्थेचोय आस्पाव जाता. हातुंतले दुसरे वेवस्थेचे दोन विभाग पडल्यात. पयल्यांत भुंयारी रेल्वेमार्गर धांवपी आगगाडयो उपनगरांनी भूपृश्ठार धांवतात आनी दुसऱ्यांत उण्या वजनाच्या डब्यांची आनी रुळांची हलकी रेल्वे येरादारी प्रचलित आसता.


1940 उपरांत आगगाडयांचे वेग आनी स्वरूप हातूंत नदरेंत भरपासारके बदल जाले. तेचवांगडा तातुंतल्यान प्रवास करपी लोकांच्या सूख-सोयींच्या येवजणांनीय खूब सुदारणा जाल्यो. भुंयारी मार्गान वचपी आनी पृश्ठमार्गावयल्यान अतीवेगान धांवपी आगगाडयांतल्या प्रवाशांक आवाजाचो, हवेंतल्या बदलत्या तापमानाचो आनी वेगवेगळ्या स्वरुपाच्या प्रदुशणाचो वायट परिणाम जावचो न्हय देखून सगळे डबे वातानुकुलीत करप गरजेचें जालें.


उपरांतच्या काळांत अमेरिका आनी युरोप खंडांतल्या कांय शारांत विमानतळासावन लागसारच्या रेल्वे स्थानका मेरेन वचपाखातीर वा अशेच तरेच्यो लागसारच्या दोन स्थानांमदीं एके वेळेक सुमार 40 प्रवाशांची परत परत येरादारी करपी आनी संगणकाच्या आदारान स्वयंचलीत आशिल्ली रेल्वे परिवहन वेवस्था उपेगांत हाडल्या.


1950 वर्सा रेल्वे परिवहनांतले म्हाल येरादारींतय क्रांतिकारक बदल जाले. व्हड आकारमानाच्यो आनी चड वजन व्हरपी खूबशो (100 ते 200) वागिणी जोडून केल्ल्या आगगाडयानी थरावीक स्थानारसावन थरावीक थळार वाटेंत उण्यांत उण्या थळांनी रावून आपलो प्रवास पुराय करपाचो आनी आपल्या मूळ स्थानाकडेन रोखडेंच परत येवपाचें हें आर्विल्ल्या म्हाल परिचालनाचें मुखेल तत्व आसा.


अस्तंत्या देशांत 1960 उपरांत मालयेरादारी पद्दतींत एक नवें युग सुरू जालें आनी सद्या संवसारीक मळार ताचो प्रसार जालो. हे पद्दतींत वागिणींत माल भरिनासतना तो एक तिख्या पेटयेंत भरप आनी अशो जायत्यो पेटयो यारीच्या आदारान वेगवेगळ्या परिवहन वेवस्थांतल्या वाहनाचेर घालप वा देंवोवप.