Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/249

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

रामनाथ – (2) : (इ. स. 1864-1930).

एक राजस्थानी भक्तकवी. हो बुंदी हांगा रावपी. ताच्या बापायचें नांव रावगुलाबाजी आशिल्लें. हो बहुश्रृत, विद्वान आनी व्रजाभाशेचो पाटांगडो कवी आशिल्लो. ताणें समस्यासार, सतीचरित्र, राजनीती, नितीसार, शंभशतक, परमेश्र्वराश्टाक, गणेशाश्टक, सूर्याश्टक, दुर्गाश्टक, शिवाश्टक, नीतिशतक आदी इकरा ल्हान व्हड ग्रंथ रचल्यात. तातूंत मुखेलपणान भक्तिगीतांच आसून तांची रचना सरळ आनी सोबीत अशी आसा. ह्या कवितांनी चड करुन बोध दिवपी वचनां आसात. -कों. वि. सं. मं.

रामनाथकर, रघुवीर : (जल्म: रामनाथी).

खांपो पेटी वाजोवपी आनी पड्डे रंगोवपी. हस्त कौशल्याच्या ह्या दोनूय विद्यांनी तो पारंगत आशिल्लो. मुंबय वचून तो नांवारुपाक आयलो. तो एक खांपो पेटिवालो अशी ताची भारतभर कीर्त जाल्ली. ताची संगीत परंपरा ताचो पूत रत्नाकांत आनी मोहन लाल ह्या दोगांयनी फुडें व्हेली. -कों. वि. सं. मं.

रामनाथकार, रत्नकांत : (जल्म : रामनाथी).

रघुवीर रामनाथकराचो पूत. बापायकडल्यान संगिताची देणगी मेळ्ळी. सुरवेचीं भुरगेपणांतली 14 वर्सां रामनाथीं गेलीं. 1981 त तो मुंबय गेलो, तेन्ना सावन ताच्या संगिताच्या शास्त्रीय शिक्षणाक सुरवात जाली आनी थोड्या काळाभितर बापायची पेटी वाजोवपाची कला आत्मसात करुन ते कलेंत बापायपरस पूत सरस अशी वचत थंय ताणें नामना जोडली. ताची पेटी वादनाची कीर्त मुंबय आनी मुंबय भायरुच पावली.

बापायकडल्यान गायनवादनाचे सुरवेचे धडे चिरले उपरांत ताणें विलायत हुसेन खाँ, नन्हें, फैयाज खाँ, निसार हुसेन खाँ, खादिम हुसेन खाँ, वझेबुवा हाचेंकडल्यानूय विद्यार्जन केलें.

ताणें मुंबय आकाशवणी केंद्राचेर पेटी वादक म्हणून चाकरी केली. नोकरेच्या काळांत व्हड व्हड दिग्गज कलाकारांक ताणें साथ केली. निवृत्तीउपरांतूय आकाशवाणीन ताका गायक कलाकार म्हणून नोकरेक दवरुन घेतलो. ताणें कांय राग, तशेंच स्वरचित चीजांचो आनी तराण्यांचो संग्रह केल्लो आसून आकाशवाणीवयल्यान ताणें रचलेल्यो स्वररचना आयकूंक मेळटात. पेटी वाजोवपावांगडाच तो सतार, सारंगी, जलतरंग हीं वाद्यांय बेस बरीं वाजयतालो. तंबोरो लावपाची ताची कळाशी अजापभरीत आसली.

जितेंद्र अभिषेकी, कागलकरबुवा, जगन्नाथबुवा पुरोहित, मीनाक्षी मुडबिद्री, गंगाबार्इ हंगल, सरस्वती राणे हांकां तशेंच कितल्याशाच हेरांकय ताणें संगिताचे धडे शिकयल्यात. पिरायेच्या 65 व्या वर्सा कला अकादमी (गोंय) हांगा ताणें संगीतशिक्षक म्हणून काम केलां. ताणें संगीत शास्त्रावयलें पुस्तक बरयलां. ताचें यादस्तीक कशें ताच्या शिश्यांचे वतीन दर एक संगीत संमेलन गोंयांत जाता. -कों. वि. सं. मं.

रामफळ : ( पळेयात आंतेर).

रामरक्षा' : एक नामनेचें स्तोत्र. हातूंत रामाची तूस्त केल्ली आसा आनी तें पठण केल्ल्यान रामाकडल्यान राखण जाता असो भावर्थ आशिल्ल्यान हाका रामरक्षा हें नांव पडलां आसुयें. बुधकौशिक हो ताचो कर्तो आसा आनी सीता-राम ही देवता आसा. भगवान शंकरान बुधकौशिक ऋषीच्या स्वप्नांत वचून ताका ही रामरक्षा सांगली आनी सकाळीं उठटकच बुधकौशिकान ती बरोवन काडली. हें स्तोत्र सादें, सोंपे संस्कृत भाशेंत आसून तातूंत पांच वृतां आसात. ह्या स्तोत्रांत वट्ट चाळीस श्र्लोक आसून तातूंत रामचंद्राची तुस्त केल्ले बारा श्र्लोक आसात. ह्या बारा श्र्लोकांतले पयले स श्र्लोक म्हळ्यार खरी रामरक्षा आनी दुसरे स म्हळ्यार रक्षाकार्याखातीर केल्ली सदिच्छा आसा. देखून ह्या भागाक कवच म्हणटा. कवचांत ते ते देवतेन आपल्या सगळ्या शरीरांअवयवाचें रक्षण करचें अशी प्रर्थाना आसात. रामरक्षेंतलें हें कवच अशें आसा.

शिरो मे राघव पातु भालं दशरथात्मज: l कौसल्येयो दुशौ पातु विश्र्वमित्रप्रिय: श्रृती: l घ्राण पातु मखत्राता मुखं सौमित्रिवत्सल: ll जिह्वां विद्यानिधी: पातु कण्ठं भरतवन्दित: l स्कन्धा दिव्यायुध: पातु भुजौ भग्नेशकार्मुक: ll करै सीतापति: पातु ह्रदयं जामदग्न्यजित् l मध्य पातु खरध्वंसी नाभिं जाम्बवदाश्रय: l सुग्रीवेश: कटिं पातु सक्थिनी हनुमत्प्रभु: l ऊरु रघुत्तम: पातु रक्ष: कुलविनाशकृत् ll जानुनी सेतुकृत पातु जङघे दशामुखान्तक: l पादौ बिभिषणश्रीद: पातु रामडखिलं वपु : ll अर्थ राघव म्हजे तकलेचं, दशरथात्मक कपलाचें, कौसल्यापूत दोळ्यांचें, विश्र्वमित्राप्रिय कानांचें, मखरक्षक नाकाचें, लक्ष्मणाविशीं वात्सल्य धारण करपी तोंडाचें, विद्यानिधी जिबेचें, भरतवंदित गळ्याचें, दिव्य आयुधां करपी तोंडाचें, विद्यानिधी जिबेचें, भरतवंदित गळ्याचें, सीतांपती हातांचें, परशुरामाक जिखपी काळजाचें, क्रुर राक्षसांक मारपी कटिभागाचें प्रभु जांघांचें, राक्षसांच्या कुळांचो संहार करपी रघकलांतल्या व्हड मांड्यांचें. सेत बांदपी धोंपरांचें, रावणाचो