आसात. उब्या रामाची मूर्त धनुर्धारी आसता देखून तिका कोदंडराम म्हणू वळखतात. - कों. वि. सं. मं.
रामकृष्ण परमहंस : (जल्म: 18 फेब्रुवारी 1836, कामारपुकुर, हुगळी- बंगाल मरण: 15 ऑगस्ट 1886, काशीपूर)
एक संतश्रेश्ठा, अव्दैत वेदांताचो प्रचारक आनी सर्वधर्मसमन्वयाचो प्रणेतो. ताच्या बापायचें नांव सुदिराम आनी आवयचें चंद्रादेवी. हें घराणें रामाची उपासना करपी आशिल्लें. गदाधराचे कृपेन ताचो जल्म जालो म्हणून ताका परमेश्र्वाराचो अवतार मानताले अशें ताच्या भुरगेपणांत भविश्य वर्तयल्लें. एकुणिसाव्या शेंकड्यात बंगालात जावन गेल्लो एक संवसारीक किर्तीचो सत्पुरुश अशें ताचें फुडाराक नांव जालें.
भुरगेपणांत तो बरोच मस्तो आशिल्लो. गणित विशय ताका मात लेगात आवडनासलो. पूण तो एकपाठी आशिल्लो. भुरगेपणांतूच ताची आवय भायर पडली. ल्हानपणासावन ताची ओड पुराण-भजन आनी मूर्ती कलेकडेन आशिल्ली. साधु- बैराग्यांचीय तो सेवा करतालो.
पिरायेच्या णवव्या वर्सासावन देवाचें ध्यान करतना, भजन- पदां म्हणटना अदींमदीं ताची समाधी लागताली. ते अवस्थेंतल्यान सावचित जाल्याउपरांत आपूण ज्या देवदेवतांचे ध्यान केरतां ती देवदेवता आपल्या मुखार उबी रावता अशें तो सांगतालो. ताची ती भावावस्था पळोवन गांवांतल्या बायलो ताका श्रीकृष्ण- चैतन्यमहाप्रभू अशें म्हणून ताची पुजा करताल्यो. लोक ताचेकडल्यान रामायण- महाभारतातलीं आख्यानां वाचूक घेताले.
फुडें ताचो व्हडलो भाव रामकुमार हाणें ताका शिक्षणाखातीर म्हणून कलकत्याक व्हेलो. पूण अभ्यासांत ताचें लक्ष लागलें ना. भावान ताका शिक्षणाविशीं सांगलें, तेन्ना रामकृष्णान भावाक परती जाप दिवन सांगलें, केळ्या तांदळाची पोटली बांदपाची विद्या हांव शिकूंक सोदीना, हांव अशी विद्या शिकूंक सोदता जिकालागून ज्ञानाचो उदय जावन मनीस धन्य जातलो. म्हाका जेवण खाण दिवपी विद्या नाका. र्इश्र्वराचें दर्शन जातलें अशी विद्या म्हाका जाय. पिरायेच्या 16 व्या वर्सा ताणें दिल्ली ही जाप म्हळ्यार साधक भावांचो पयलो वयलो आविश्कारुच आसलो.
कलकत्याक राणी रासमणी नांवाचे बायलेक दक्षिणेश्र्वरी हांगा बांदिल्ल्या कालीमातेच्या देवळांत तो पुजारी म्हणून फुडें काम करुंक लागलो. पुजा करतना तो तल्लीन जातालो. ताच्या दोळ्यांतल्यान दुकांच्यो पावळ्यो लागताल्यो आनी ताची छाती चिप्प भिजताली. अंगन्यास आदी पुजांगा करतना तर ते ते मत्रं, वर्ण अक्षरांनी आपलेच कुडीर येतात अशें ताका प्रत्याक्षांत दिसतालें. देवीचे पुजेखातीर शक्तिदिशा घेवप गरजेचें आसा, अशें ताका दिशिल्ल्यान ताणें केनाराम भट्टचार्य नांवच्या एक व्हड साधकाकडल्यान शक्तिदिक्षा घोतली.
फुडाराक तो रातदीस पंचवटींत झाडासकयल वसून जगन्मातेचें ध्यान करुंक लागलो. लज, भंय, तिरस्कार, कूळ, शक्त, जात, मान, भोवमान ह्या अश्टपाशांसाव मेकळो जावपाचो तो यत्न करतालो. अहंकार ना जावन नमळीकाय येवची म्हणून सडांस बी धुवपाचीं कामांय तो करतालो. भिकाऱ्याचे पंक्तींलें उश्टें, देवाचो प्रसाद म्हणून तो रावतालो. जगदंबेन आपल्याक साक्षात दर्शन दिवचें म्हणून तो आकूळ पिकूळ जावन तिची प्रर्थना करतालो. तेखातीर ताणें जेवप खावप, न्हीदप सगळें सोडलें. शेवटाक ताणें आत्मघात करपाचो यत्न केलो, तेन्ना जगदंबेन ताका आपलें दर्शन दिलें. तो तिचें दर्शन परत परत जावचें म्हणून रडटालो, जमनीर लोळटालो, तेन्ना ताका देवी दर्शन दिताली. फुडें फुडें तर देवीमाता हांसता, आपलेकडेन उलयता, आपल्याक ती थातारता अशे अणभव ताका येवपाक लागले. हेच अवस्थेक लागून देवीची पुजा करपाक ताका शक्य जाय ना जालें. लोकांक ताक वतांची पिडा जाल्या अशें दिसलें. फुडाराक ताका लोकांच्या मनांत कितें चलता, तेंय कळुंक लागलें. एक दिस भजन गायताना मदींच थामून ताणें रासमणीचेर दोन थापटां फुलयलीं आनी ‘हांगा लेगीत संवसाराचेच विचार?’ असो प्रश्न केलो. लोक ताका पिशें लागलां अशें म्हणूक लागले. तेन्ना देवळाच्या वेवस्थापकान ताका पुजारीपदावयल्यान काडलो. आवयक हें कळना फुडें तिणें ताका घरा व्हरुन ताचेर मंत्रतंत्र केले आनी ताका बरो केलो. उपरांत रोखडेंच ताचें पिरायेच्या 23 व्या वर्सा 1859 त जयरामवाडींल रामचंद्र मुखोपाध्यायाचे चलयेकडेन लग्न जालें. कांय तेपा उपरांत तो परत देवळाचो पुजारी जालो आनी रोखडोच संवसाराच्यो गजाली पुराय तरेन विसरुन गेलो.
भैरवी ब्राह्राणीचे देखरेखीखाल ताणें साधना केली. 64 तंत्रांची साधना केल्या उपरांत तिच्या मार्गदर्शनाखाल ताणें वैष्णव मताचीय साधना केली. फुडें एक गुरुकडल्यान राममंत्र घेवन रामाची उपासना केली. उपरांत श्रीकृष्णाची साधेच्या रुपांत सेवा केली. ह्या स म्हयन्यांच्या साधना काळांत तो बायलेसारको न्हेसतालो. पांगुरतालो. परमहंस तोतापुरीच्या मार्गदर्शनाखाला ताणें अव्दैत साधनेचीय दीक्षा घेलती. थोड्याच दिसांनी रामकृष्णाक निर्विकल्प समाधीचो लाव जालो. स म्हयने तो निर्विकल्प समाधीत रावलो. फुडें
