ह्या काळांत नडणी, नितळसाण, छाटणी आनी विरळणी ह्यो म्हत्वाच्यो क्रिया करच्यो पडटात. लागवड केल्ल्या नव्या रोंपाची फाव ती वाड जावचेंखातीर तांचे भोंवतणी आयिल्ली हेर वनस्पत हुमटून उडोवपाचे क्रियेक नडणी म्हणटात. वनस्पत ल्हान अवस्थेंत आसताना तातुंतल्या मुकेल झाडाचे वाडीक उत्तेजन दिवपाखातीर नितळसाण ह्या संक्रिंया करप जाता. नडणी आनी नितळसाण ह्या संक्रियांक लागून जोमान वाड जाल्ल्या रोपवनांतलीं झाडां रोखडींच वाडटात आनी तीं एकामेकाक तेंकतात. तेन्ना तांची वाड बरे तरेन जावची देखून थाराविक काळान थाराविक झाडां काडून उडयतात, हे संक्रियेक विरळणी अशें म्हणटात. विरळणींत काडिल्ल्या झाडांपसून मेळपी उत्पन्नाक रानविधेंत अंतरिम उत्पन्न् म्हणटात. ते तोडणीच्या उपजाक अंतरिम उपज अशें म्हणटात. जाल्यार वनस्पत जून जावन निमाणें जी निमाणी तोडणी जाता तेन्ना मेळपी उपजाक आनी उत्पन्नाक अंतिम उपज आनी अंतिम उपज आनी अंतीम उत्पन्न अशें म्हणटात.
रानसंवर्धन पद्दत : वनस्पत फाव त्या विकासाखातीर आनी निमणी तोडणी केल्या उपरांत खास प्रकाराची पुननिर्मिती मेळची देखून वनसंवर्धन तत्वाचेर आदारिल्लया खास प्रकाराची तोडणी, संगोपन आनी पुनरुत्पादन रानसंक्रियांचो आस्पाव आसपी कार्यपणालीक रानसंवर्धन पद्दत अशें म्हणटात. रानसांभाळ पद्दतीचे दोन मुखेल विभाग आसात. ताका बिजरान पद्दत आनी फटवीं रानां पद्दत अशें म्हणटात हे पद्दतीवरवीं तयार जावपी नवे राननिर्मितीक अनुक्रमान बीज आनी फटवीं रानां अशें म्हणटात. बीज राना ही बियांपसून किल्लल्या आनी सरळ वाडिल्ल्या झाडांची आसतात. जाल्यार फुटवीं रानां किल्लल्या रोपांची जमनीकडे छाटणी करुन निर्माण जाल्ल्या फुटव्यांपसून तयार जाल्ली झाडां आसतात. बीज रानपद्दत आनी फुटवीं रान पद्दत हातूंत जायत्या प्रमाणींत रानसंवर्धन पद्दतीचो आस्पाव आसता. देखीक-
गट – 1: बीज रान पद्दत, नि:शेश तोडणी पद्दत, नि:शेश पट्टा पद्दत, समान वय पद्दत, वेंचीक पद्दत, व्दिस्तरीय बीजवन पद्दत.
गट – 2: फुटवी रान पद्दत, सरळ फुटवी पद्दत, सरळ फुटवी पद्दत, निशाण फुटवी आनी आच्छादक फुटवी पद्दत.
रानांची निर्मिती, तांचें संवर्धन हाचे वांगडाच तांची राखण करप तितलेंच म्हत्वाचें आसा. मनीसजात आनी मोनजातीच्या अतिरेकी वापरांत रानांचें नुकसान जाता, तशेंच वादळां, पावस, बुट्टी, वीज, उजो सारकिल्ल्या अवर्शणांतय रानांची नाशाडी जावपाची शक्यताय आसता. समाजीक प्रबोधन (समाजीक रानकरण) सारक्यो चळवळी, सैमीक अवर्शणां आड घेतिल्ली जतनाय आनी रानांचें नुकसान करपी घटकांआड घेतिल्ले उपाय हांचेवरवीं रानांचे सरक्षण करप गरजेचें आसा.
रानसंशोधन : इ.स 1900 त डेहराडून हांगा रानसंशोधन संस्थापन जाली. रानसंशोधन क्षेत्रांत आंतरराश्ट्रीय मान्यता मेळिल्ली अधयावत संशोधन आसून तिच्यांतल्या संशोधन विशयाचीं विभागवार उदारणां अशीं आसाता –
रानविधा संशोधन : (1) रानांसांबाळ (2) रानपरिस्थितीविज्ञान (3) रान भूंयविज्ञान (4) रान आनुवंशिकी (5) राननिती (6) रानवेवस्थापन (7) रान अर्थशास्त्र (8) प्रकाश्ठनिश्कर्शणशास्त्र (9) रानोपजांचें रसायनशास्त्र आदी.
जीव विज्ञानीक संशोधन : (1) लांकूड रचनाशास्त्र (2) वनस्पतिरोगविज्ञान (3) किटकविज्ञान आदी.
रानोरज संशोधन : (1) लांकूड रांपोवपाचे आनी परिक्षणाचें शास्त्र (2) प्रकाश्ठ अभियांत्रिका (3) लांकूड कापपाच्यो गिरण्यो आनी लांकूडकाम (4) संयुक्त काश्ठ (5) लगदो आनी कागदनिर्मिती आदी.
हे भायर देशांत हे संस्थेची चार प्रदेशीक केंद्रां कोर्इमतूर, जबलपूर, बर्नीहाट आनी बेंगलोर हांगा आसात. तशेंच विशिश्ट प्रकलपाची जायती ल्हान व्हड केंद्रां आनी प्रयोगशाळा हेर जायतेकडेन आसात. दर एका राज्याच्या रानसंशोधना संबंदींच्यो थळाव्यो गरजो भागोवपाखातीर त्या त्या राज्यशासनाच्यो स्वतंत्र रानसंशोधन संस्था, संशोधन केंद्रां आनी प्रयोगशांळाय आसात.
रानांविशींचे कायदे : राश्ट्रीय वनधोरण थारायतकच तें प्रत्यक्ष चालीत लावंक येवचें आनी धोरणाचीं खाशेंलपणां सादचेखातीर जी कार्यवाही वा यत्न करचे पडटात ताचेखातीर रानधोरणणाक योग्य असो रानाविशींचो कायदो करप गरजेचें आसता. वेगवेगळ्या देशांतले परिस्थितीप्रमाण रानाविशींच्या धोरणांत जशें वेगळेंपण आसता, तशें वेगवेगळ्या देंशांतल्या रानाविशींच्या कायधांतय वेगळेपण आसता. भारतांत 1865 त पयलो भारतीय रानकायदो चालीक आयलो. 1897-1919 ह्या काळांत तातूंत बऱ्योच सुदारणा करपांत आयल्यो. 1927 वर्सा त्या आदल्या सगळ्या संबंदीत कायध्याचें एकत्रीकरण करपांत आयलें. होच 1927 चो भारतीय रान अधीनेम. हातूंत वेगवेगळ्या राज्यांनी वेळच्यावेळार केल्ल्या बदलांसयत सद्या भारताच्या सगळ्या राज्यांत लागू आसा. 1980 वर्सा लोकंसभेन रान संरक्षण अंधिनेम ह्या नांवाचो कायदो मंजूर केलो. तातूंतले तरतुदीप्रमाण केंद्र शासनाचे पुर्वसंमतीबगर राखीव रानांतल्या खंयच्याय क्षेत्राच्या निर्वनीकरणाचेर खर निर्बंध घाल्यात. उपरांतच्या काळांत रानटी जीवांच्या सर्वंकश संरक्षणाच्या आनी संवर्धनाचे नदरेन तशेंच अभयारण्यां आनी राश्ट्रीय उधानां हांच्या विकासाचे नदरेन गरजेच्या अशो तरतुदी आसपी एक खास अधीनेम रान जीव संरक्षण अधिनेम 1972 ह्या नांवान राज्याच्या पूर्वसंमतीन लोकसभेंत संमत जालो.
रानविधाविशींच्यो संस्था आनी प्रकाशनां : रानांच्या अर्थीक
