Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/135

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आनी ओझोन वायू हांच्या तें बेगीन पेड्डेर जाता.

रबराचो रेणूभार सु. ३,००,००० आसा. कच्चें रबर बँझीन, हेक्झेन, क्लोरोफॉर्म, कार्बन टॅट्राक्लोरायड ह्या विद्रावकांनी विरघळटा. कच्च्या रबराचेर ओझोन वायुचीय समावेशक विक्रिया जाता आनी रबर ओझिनायड नांवाचें संयूग तयार जाता. रबराच्या रेणूची संरचना थरोवपाक ह्या संयुगाचो खूब उपेग जाला.

बुटांचे क्रॅप तळवे, रबर- आसंजकां सारकिलेब कांय डवाद सोडले जाल्यार रबरी वस्तु फकत कच्च्या रबराचेर ओझिन वायुचीय समावेशक विक्रिया जाता आनी रबर ओझोनायड नांवाचें संयूग तयार जाता. रबराच्या रेणूची संरचना थरिवपाक ह्या संयुगाचो खूब उपेग जाला.

बुटांचे क्रॅप तळवे, रबर- आसंजकां सारकिले कांय आडवाद सोडले जाल्यार रबरी वस्तू फकत कच्च्या रबराच्यो केल्ल्यो नासतात. त्या वस्तूच्या आंगांत जाय आशिल्ले गूण फावो त्या प्रमाणांत येवंचे हे खातीर कच्च्या रबरांत जायते पदार्थ भरसुंचे पडटात. ह्या पदार्थांक रबर रसायनां म्हणटात. अशा पदार्थाचे वळेरेंत शेंकड्यांनी पदार्थाचो आस्पाव जाता. पूण तांचीं कार्या मेजकींच आशिल्ल्यान कार्यप्रमाण तांचें वर्गीकरण करप सोपें पडटा.

१) व्हल्कीकारकाः व्हल्कनीकरण घडचें म्हणून गंधक वा सिलिनियम, टेल्युरियम, बँझॉयल, पॅरॉक्सयाड कांय डायऑक्झायमां, डायआयसोसायनेटां आनी डायनायट्रोसा संयगां वा टेट्रामिथिल थायरम डायसल्फायड सारकिल्या पदार्थाचो उपेग जाता.

सैमीक रबराखातीर चड करून गंधक वा टॅटामिथिल थायरम डायसल्फायड वापरतात.

२) प्रवेगकाः हांच्या योगान व्हल्कनीकरण बेगीन आनी उण्या तापमानाक घडून येता इतलेंच न्हय तर वस्तुच्या गुणांतय भर पडटा. तथायरम डायथायोकार्बामेटां, झिंक आल्किल झँथेटे, नायट्रोसा डायमिथिल अनिलीन, डायफिनिल गवानिडीन, मरकॅप्टोबँझिथायाझोल हीं संयुगां हातुंतली मुखेल आसात. हीं कार्बनी संयुगां खूब प्रभावी आसात.

३) सक्रियकारकाः हांकां लागून प्रवेगकांचें कार्य बरें जाता. मेदाम्लां सक्रियीकारकां म्हणून उपेगी पडटात.

४) मंदायकाः जायते फावटीं रबर आनी व्हल्कनीकारक हांची भरसाण कता आसतना वा केल्ल्या भरसणांची फुडली प्रक्रिया करचेपयलीं अकस्मात व्हल्कनीकरण जावपाचो भंय आसता. हें टाळचें म्हणून ज्या पदार्थाचो उपेग करतात तांकां॑ मंदायकां म्हणटात. थॅलिक अनटायट्रायड, बँझॉयक आम्ल, सॅलिसिलिक आम्ल सारकिले पदार्थ हे खातीर उपेगी पडटात.

५) प्रबलकाः रबरी वस्त ज्या कामाखातीर वापरची आसता तेचप्रमाण वस्तूक वेगवेगळे तरेची घटसाण लागता. अशी घटसाण येवची म्हणून रबरांत जे पदार्थ भरशितात तांकां प्रबलकां म्हणटात. काजळी हें एक मुखेल प्रबलक. कांय कार्बोनेटां, सिलिका, झींक ऑक्सायडां आनी कांय मृत्तिकाय प्रबलकां म्हणून भरसाणांत वापरतात.

६) ऑक्सिजन आनी ओझिन प्रतिरोधकाः हवेंतलो ऑक्सिजन आनी ओझिन हांचो रबराचेर वायट परिणाम जाता आनी वस्तू निकामी जाता. ह्या परिणामाक विरोध जावंचो हेखातीर फिनिल बीटा नॅप्थील आमायन, अल्डॉल्ड आल्फा नॅप्थील आमायन सारकिलीं रसायनां उण्या प्रमाणांत रबराभरसणांत वारतात.

७) प्लॅस्टिकीकारकां आनी मृदुकारकाः कचच्या रबरांत कांय पदार्थ घालून भरसण यंत्रांत मळ्ळी जाल्यार ताचेर प्रक्रिया करप सोपें जाता. अशा पदार्थाक प्लॅस्टिकीकारकां महणटात. वनस्पतीज आनी खनिज तेलां, मेदाम्लां, तांची जस्त लावप, मेणे आनी रेझिनां ह्या कामांत उपेगी पडटात.

कांय पदार्थांची भरसाण केली म्हणटकच रबराक मोवसाण येता आनी चिकटपण येता. कांय वस्तू तयार करतना हो गूण जाय आसता. मोटारींचे टायर, जवसाचें तेल, पॅराफीन मेण, व्हॅसलीन सारकिले पदार्थ मृदुकारकां म्हणून उपेगी पडटात. ‘फॅक्टिस’ नावांचो एक पदार्थाय ह्या कामांत वापरतात.

८) अपघर्शकाः ज्या रबरी वस्तूचो उपेग घर्शणाखातीर करपाचो आसता त्यो तयार करतना रबर भरसणेंत हांचो आस्पाव करतात. पमीस, सिलिका, कार्बोरंडम सारकिले पदार्थ हे खातीर वापरतात.

९) वर्णदायकाः वस्तूक जाय तो रंग येवंचो म्हणून हांचो रबरांत आस्पाव करतात. धवो रंग येवंचो हे खातीर झींक ऑक्सायड, लिथोपोन, झींक सल्फायड, टायटॅनियम डायऑक्सायड हे पदार्थ आनी वेगवेगळ्यो छटा येवंच्यो म्हणून कार्बनी वर्णदायक संयुगां वापरतात.

१०) भर घालपाचे पदार्थः हे भरसुपाचो मुखेल हेत म्हणजेवस्त करतना रबर जायत तितलेंच वापरून वस्त सवाय करप हो आसता. व्हायटिंग (पावडर आनी घुयिल्लो शुध्द धवो चॉक), संगजिरें, तरेकवार माती, खडू, खनीज तेलांच्या शुध्दिकरणांत मेळपी कांय संयुगां हे नदरेन म्हत्वाचीं आसात. पुनः प्रपित रबर होय असोच एक पदार्थ आसा. हाची भर घाल्ल्यान वस्तू करपाची प्रक्रिया सोंपी जाता.

११) संकीर्णः जायत्या जाग्यांनी वस्तू तयार करतना जायतशी परिस्थिती येवंची म्हणून पदार्थ भरसुचे पडटात.

पुनः प्रापित रबरः मोटारगाडयो, ट्रँक्टर, मोटरसायकली हांचे पोरने णभायर उडोवपाचे टायर आनी वापरून निरूपी जाल्लो हेर रबरी म्हाल हांचेपरस परत वापरपाक येता असो एक रबर प्रकार मेळोवपाक येता. ताका पुनःप्रापित रबर म्हणटात. हें मूळचें कच्चें रबर न्हय. कांय वस्तू तयार करपाखातीर चड करून सैमीक आनी संश्र्लेशीत रबरावांगडा भरसून तें वापरपाक येता. तें वापरिल्ल्यान कांय फायदेय जातात.ताका लागून रबर भरसणेंत वापरपाचो एक मोलादीक पदार्थ आनी भायर उडोवपाच्या वस्तयंचो उपेग करून