Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/134

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

काडपा खातीर आरतून- परतून झाडाच्यो वटो वापरतात. तशेंच सालीच्या पुनरुज्जीवना खातीर ब्युटिरीक आम्ल आनी इंडॉल -३ ऍसिटीक आम्ल हांचो वापर करतात.

दिखाचें उत्पन्न वाडोवपा खातीर भारतांतले जायते मळेवाले २, ४, ५ –टी हें तणनाशक पाम तेलांत भरसून सालीक चिरे सकयल लायतात. तशेच स्टिम्युलॅक्स, युरेका नी एथेलुय वापरतात.

दीख काडपाक सुरवात केले उपरांत १०-१५ वर्सां दिखाचें उत्पन्न वाडत वता. झाडाची फावो ती जतनाय घेतल्यार ४०-५० वर्सांमेरेन लेगीत दीख काडूं येता. कांय ल्हान रबर उत्पादक लेगीत दीख काडटात. पूण ताका लागून झाडाची भलायकी आनी पिराय उणी जाता. चड पिरायेच्या झाडाचोय उण्या अंतरान काडपाची पद्दत आसा.

लागवडी पयलींच्या काळांत काळें घनरूप रबर मेळोवपा खातीर व्हड्याच्या व्हडल्या भाशेन लाकडी दांडो रबर – चिकांत बुडोवन आनी भायर काडून शेकोटेच्या घुंवरांत धरून सुकयताले. ही क्रिया परत परत केली म्हणटकच घन रबराचो दाट तर दांड्याचेर जमतालो आनी तो काडून घेताले. जॉन पर्किन हाणें १८९९ त बसयल्ले आधुनिक पद्दती प्रमाण जमयल्लो दीख पयलीं गाळून जाय तितलो पातळ करतात आनी ऍल्युमिनियमाचे टांकयेंत घेवन तातूंत ऍसिटीक जावं फॉर्मिक आम्ल मुल्य ४.८ इतलें जायमेरेन भरशितात आनी भरसण रातभर दवरतात. दीख सांखळून ताका चोथो – उदक अशें रूप येता. हो चोथो रबराचो आसून तो टांकयेंत आशिल्ल्या पत्र्याचेर जमता आनी लादयो तयार जातात. मागीर त्यो एका यंत्रांत घालतात. उपरांत तांचे तकटे तयार जातात. मागीर हे तकटे सुकयतात आनी अशेतरेन घनरूप रबर मेळटा.

घन रबराचे खास गूणधर्म आशिल्ले कांय प्रकार तयार केल्यात. तातुंतले कांय अशे- १) थीर श्यानता रबरः कच्च्या रबराचो उपेग करिमेरेन तें कारखान्याचे कोठयेंत दवरतात. ह्या काळांत तें घट जाता आनी तें वापरचे पयलीं मोव करचें पडटा. हो दोश पयस करपा खातीर कच्च्या रबरांत कांय प्रमाणांत कायड्रॉक्सिलामायन हायड्रोक्लोरायड हें संयुग भरसून हो रबर प्रकार तयार करतात. २) सुपिरियर प्रॉसेसिंग नॅचरल रबर (एस.पी.रबर) जावं स्पेशल प्रॉसेसिंग रबरः कच्चें रबर आनी व्हल्कनीकृत केल्लें रबर हांची ही भरसण आसता.

३) आर्क्टिक रबरः ब्युटाडायन सल्फोन हें संयुग उण्या प्रमाणांत रबरांत भरशिल्ल्यान हो रबर – प्रकार मेळटा. हें रबर -२६° सॅ.तापमानांतूय घट जायना.

४) तैलभरीत सैमीक रबरः कच्च्या रबरांत ५% खनीज तेल भरसून हें तयार करतात. हें मोव आसून ताचेर वस्तू करपाची प्रक्रिया चड बरे तरेन येता. मोटारीच्या टायरावयले खवले (ट्रॅड्स) करपा खातीर तांचो उपेग जाता.

घन खबराभाशेनच रबर- दिसाचिय कांय वसतू करपाखातीर उपेग करतात. देखून दीख टिकाऊ करचो पडटा. दिखांत आमोनिया भरशिल्यार तो जायतो तेंप तिगपाक शकता. अशें १८५३ त डब्ल्यू. जॉनसन हाणें दाखोवन शकता. देखून रबर उद्देगाक दितात त्या दिखांत आमोनिया भरशितात.

दिखांत उदकांचें प्रमाण सु. ७०% आसता. तें उणें करून जायते संहत दीख प्रकारूय तयार केल्यात आनी जाय त्या वस्तुंचे निर्मितीखातीर ते खूब उपेगाचे थरल्यात.

दिखापसून वस्तू करताना चड करून दिखांत जाय आशिल्ले हेर पदार्थ भरसून तयार जाल्ले भरसणेक फावो ते प्रक्रियेन वस्तुंचो आकार दितात आनी उपरांत व्हल्कनीकरण घडयतात. हे प्रक्रियेंत रबराची वस्तू टिकावू जाता. कांय वस्तुंची निर्मिती करताना अशे तरेन व्हल्कनीकरण करपाक येना म्हणून पयलींच व्हल्कनीकरण केल्लो एक संहत दीख प्रकार १९२३ त तयार केलो. सामक्यो पातळ वस्तू तयार करपाक ताचो उपेग जाता.

घन रबराचें गूणधर्मः सैमीक रबराच्या आंगांत जायते गूण एकवटिल्ले आशिल्ल्यान ते वेगवेगळ्या तरांनी उपेगी पडटात. रबराच्या पातळ पट्टी जांव धगो ताणलो जाल्यार तो जायत्या पटींनी लांब जाता आनी ताण सोडलो म्हणटकच रोखडोच पयलींभाशेन आंखूड जाता. रबरी पेल्ल जमनीर आपटिलो जाल्यार तो ऊंचव उडटा, दामलो जाल्यार दामता आनी दाब काडटकच पयलींभशेन जाता. ह्या गुणाक स्थिती स्थापताय वा प्रत्यास्थताय अशें नांव आसून चक्रांक बसोवपाचे पोकळ आनी भरीव टायर हांचेखातीर रबराचो उपेग जाता. भौतीक गुणांत आसा. पूण कच्च्या रबराच्या ह्या गुणांचेर तापमानांतल्या फरकाचो खूब परिणाम जाता. पूण व्हल्कनीकरणान ताचो दोश ना जाता आनी ताका घटसान मेळटा आनी स्थिती स्थापकताय वाडटा. तशेंच, फावो त्या द्रव्यांची भर घालल्यान रबराच्या गूंधर्मांत जायतो फरक पडटा हें ताचें एक खशेलपण.

रबराच्या पड्डयांतल्यान उदक आनी वायू आरपार वचपाक शकना. रबर उदकांत कुसना, खतखतपी उदकांत विरगळना आनी शिंयांतय तें वेरेना. तशेंच, तें घर्शण सहन करपाक शकता आनी बेगीन झिजना. ताका लागून सायकलीचे ब्रेक, मोटारींचे टायर, जोत्यांचे तळवे हांचेखातीर ताचो उपेग जाता. विघ्युत् प्रवाहाक तें रिध करता देखून निरोधक म्हणून ताचो उपेग जाता. तें विखारी म्हय देखून ल्हान भुरग्यांनी रबरी खेळणी तोंडांत घालीं तरीय तांचेपसून कांयच आपाय जायना. रबराच्या आंगांत कांय दिशय आसात. पेत्रोल, रॉकेल सारकिल्या पदार्थांवांगडा तें फुगता. खर वत, ऑक्सिजन