189
wat na nakakaagid sa nangyayari sa mga matatakton kun minadalaw sa mga pook na mga makagurugirabé: ibinibilang nindang aswang an sainda mansanang sa- diring mga anino asin ibang mga tingog an sainda man sanang rogaring na aniningal. Sagkod na an Pama- halaan dai makisundian sa banwaan, dai makakahalé sa pangataman na iyan; mabubthay siring sa mga bagong-tawong iyan na mga kulapis nin isip, na nangi- ngibigkibig sa tingog kan nagaataman sainda, na pina- kimayuan an kasipabayaan. An Pamahalaan dai na- ngangatorogan sa arin man na dakilang umaaboton, iyo an takyag, an payo, iyo an convento, asin sa daing ini paghiré na nagpapabaya sanang goyodon sa angpas na iniho, binabaliw sa anino, nawawara an saiyang ka- bilogan, asin maluya asin dai makakaya, ipinaniniwala gabos sa mga kamot na sumbikalan. Ibagay mo an satong pampamahalaan na susunan (344) kan sa mga inarabot mong bansé...”
“Oh!” an agaw na tataramon ni Ibarra, “labis an paghahagad na iyéan; mamongayahan kita na satt- yang makita na dai naghihinanakit an sattiyang ban- waan, dai man nagtitios siring sa banwaan sa ibang mga bansa, asin iyan huli sa Katinubdan asin sa mar- hay na boot kan mga nagkakapot kan Pamahalaan.”
“Dai naghihinanakit an banwaan huli ta may6é nin tingog, dai naghihiro huli ta namomongnan, asin, sabi mo, dai nagtitios, ta dai nakakakita kan idinudugé kan safyang pusé. !Alagad sarong aldaw makikita mo asin saimong madadangog asin makautigay itong mga pina- pasikad kan saindang kosog sa pagkadaing-pakasabot asin sa labilabing pagtubod! makautgay itong mga nagkikindébang sa gayuma asin itong minatoroklos kun banggi sa pagloba na natotdrog an kagabsan! Kun an liwadnag kan talé-init bumanggraw sa diklom, mada- tong an makatakotakot na reaccion; an siring kada- kilang kosog na hinigpis sa ginatés na mga tadn, an siring kadakilang kamandag na sa luhaylihay pina- tagd6é sa diit-diit, an siring kakiring mga inagagha na nagkakaporoot maruluwas sa liwanag asin ta mapu- rotok... Kun siring, siisay an mabayad kan mga ka- utangan na iyadn na torotalaksan na ipinahahayag kan banwaan asin ta iniingatan kan Salasay (345) huli sa mga madogong mga buklit kaiyan?”
