raibh éadan uirri mar bhéadh ar Impire Rómhánach—dá mbéadh ’fhios, bhí liom.
XVIII.
Ar a fheiceál dom an chéad uair, tháinic fuath agus gráin agus alltacht orm le chomh gránna is bhí sé ’n‑a chlodh agus ’n‑a phearsain. Sean-fhear a bhí ann—sean-fhear beag bídeach agus é chomh cromtha ’s chomh lúbtha sin is go gceapfá go ndéanfaí dhá leith dhe dá dtugthaí iarraidh faoi n‑a dhíriughadh. An t‑éadan a bhí air déarfá gur as an gcloich éibhir a gearradh é, acht nár fhan an ceárdaidhe le n‑a shaothar a chríochnughadh, gur éirigh sé chomh tinn tuirseach sin de, le chomh gránna is bhí sé, is gur fhág sé dhá thuaradh é faoi fhearthainn agus faoi ghréin na síorraidheachta.
Má bhí aon smaoineadh ann, acht an gliocas agus an feall, níor nochtuigheadh ’san éadan rocach clochach sin é. Ar theacht isteach an doras dhom féin, bhí sé ’n‑a sheasamh le balla. An sguab mhór a bhí ’n‑a láimh aige, bhí sí i bhfad níos áirde ná é agus greim an fhir bháithte aige uirri. Ní raibh chor as. Ba gheall le siabhra é a cheapfadh diabhal a mbéadh fonn grinn air le masladh agus dímheas a thabhairt do’n chineadh daonna agus le magadh a dhéanamh fútha. Cuireadh cuid de chuma agus de chruth an duine air, acht fágadh an sguab ’n‑a láimh le cruthughadh nach fear a bhí ann i ndáiríribh, acht an cineál ainmhidhe bhéadh ’san bhfear marach deagh-mhéin an Chruthuightheóra. Ceann de na comharthaibh uathbhásacha feictear anois agus arís, imeasg ball de’n chineadh daonna, a thugas léargus dúinn, i n‑aghaidh ár dtola, cé’n bhail a bhéadh orainn dá dtuiteadh a leitéid seo nó a leithéid siúd amach i dtús-shaoghal an chinidh. B’fhéidir gur duine dá shaghas chonnaic an fear úd na n‑aor agus na bhfuath agus na ngrádh, Dean Suift, sul ar cheap sé a aor millteach, Gullibhear imeasg na Yadhthú. Bhí na
