Page:Deoraidheacht (1920).pdf/104

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been validated.
104
Deoraidheacht

bheidís gan glanadh. Mara ngléasadh sí an biadh (ní raibh de bhiadh le gléasadh aici acht a ndéanfadh iad féin, agus ba leór léithi sin), bhéidís gan biadh. Mara nigheadh sí na héadaigh, bheidís gan nigh­eachán. Acht nuair a bhíodh an méid sin déanta aici, ní raibh obair an lae críoch­nuighthe fós aici. Ba bheag an baoghal go mbéadh an oiread sin de’n ádh uirri. Bhíodh sí ag obair ó Luan go Luan, agus ó éirghe gréine go meadhon oidhche agus ní bhíodh an obair críoch­nuighthe aici. Ní bhíodh baoghal uirri a bheith críoch­nuighthe. Bhíodh gothadh na hoibre uirri i gcomh­nuidhe ’gcomh­nuide, agus í fliuch salach smeartha. Ní bhíodh ar An gCasúr acht a rádh, “Muise, nach beag a ndeárna tú ó mhaidin, a Bhrighid?” nuair a thos­óchadh sí air.

“Dá mbadh fear a bhéadh agam,” adeireadh sí, “ní orm a thuit­feadh an obair ar fad.…” Agus leanfadh sí uirri gan cead a thabhairt dó focal a chur isteach.

Is beag duine nach bhféadfadh An Casúr a rádh leis i ndeireadh na cainte “Sin tairnge eile i gclár agam,” acht le n‑a mhnaoi féin. ’Sí a chuireadh an tairnge i gclár i gcomh­nuidhe, agus chuireadh sí go doimhin ’san gclár, freisin, é.

Bhi a gclann tógtha agus sgaptha orra acht aon mhac amháin a bhí i n‑aois a sheacht mbliadhna fichead agus nach ndéanfadh aon rath go deó. Dubhradh nach raibh a chiall cheart aige, acht ba ghile le Brighid é ná aon mhac eile dár thóg sí. Níor thug sí ariamh air acht “an créatúr,” agus nuair nár thug bhí daoine ’san gcomhar­sanacht agus níor bh’ eól dóibh a ainm baiste, cé go raibh aithne aca air ó rugadh é. “Mac an Chasúir” thug muintir na háite air. Níor mhaith le n‑a athair é, nó leig a athair air nár mhaith leis é. (Dubhradh gur cheap sé go mba náireach an sgéal é beirt fhear a bheith díomhaoin i dteach), agus níor thug sé air le deir­eannas acht “An Boicín,” i ngeall ar an slabhra bheag cruadhach a bhíodh dhá chaith­eamh aige. A mháthair a cheann­uigh an slabhra