سسی پنوں

by سید ہاشم شاہ

سسی پنوں by سید ہاشم شاہ

۔۔۔۔۔۔ قِصہ سسّی پُنوں ۔۔۔۔۔۔
حکمت اوس خداوند الی، مالک مُلک مُلک دا
لاکھ کروڑ کرن چترائیاں، کوئی پچھان نہ سکدا
قدرت نال رہے سرگرداں، دائم چرخ فلک دا
ہاشم خوب ہوئی گلکاری، فرش فنا خلق دا

حکمت نال حکیم ازل دی، نقش نگار بنایا
ہر ارواح اسیر عشق دی، قید جسم وچ پایا
جو مخلوق نہ باہر اُس تھیں، ارض سما وچ آیا
ہاشم جوش بخار عشق دے، ہر اک شان وٹایا

حسن کلام جو شاعر کردے، سخن نہ ساتھیں آیا
جیہا کو عقل جو شعور اساڈا، اساں بھی آکھ سنایا
سُن سُن ہوت سسی دیاں باتاں، کامل عشق کمایا
ہاشم جوش طبیعت کیتا، وہم اُتے دل آیا

آدم جام بھنبھور شہر دا، صاحب تخت کہاوے
جاہ جلال سکندر والا، خاطر مول نہ لیاوے
وحوش طیور جناور آدم، ہر اک سیس نواوے
ہاشم آکھ زبان نہ سکدی، کون تعریف سناوے

شہر بھنبھور مکان الہی، باغ بہشت بنایا
فرش فروش گُل بوٹا، ہر اک ذات لگایا
ندیاں حوض تالاب چوطرفیں، رل مِل خوب سہایا
ہاشم روح رہے وچ پھسیا، دام فریب وچھایا

امیر وزیر غلام کروڑاں، لشکر فوج خزانے
بیرک سرخ نشان ہزاراں، شام گھٹاں سمیانے
کھاون خیر فقیر مسافر، صاحب ہوش دیوانے
ہاشم ایس غمیں وچ عاجز، ہووس اولاد نہ جانے

خواہش ایس اولاد ہمیشہ، پیر فقیر مناوے
دے لباس پوشاک برہنیاں، بھکھیاں طعام کھلاوے
ویکھ اُجاڑ مسافر کارن، نال سرائے لواوے
ہاشم کرس جہان دعائیں، آمل سائیں ور لیاوے

درِ یتیم صدف وچ آہا، سُنے پکار دِلاں دی
پھیری بہار شگوفے والی، ہو امید گلاں دی
چھیج معقول ہوئی ابریشم، آہی سخت سُولاں دی
ہاشم ویکھ ہوتے گل لالہ، ہوگ بہار پُھلاں دی

سسی جنم لیا شب قدرے، مثل ہلال درخشاں
ویکھ بے آب ہوون نگ موتی، مانک لعل بدخشاں
عقل خیال قیاسوں باہر، نظر کرے ول نقشاں
ہاشم آکھ تعریف حُسن دی، شمس مثال زر افشاں

جمل جہان ہوئے خوشحال، پھریا نیک زمانہ
نوبت ناچ شمار نہ کوئی، دھرپت نال خزانہ
کر سروار سٹن زر سونا، ہور جواہر خزانہ
ہاشم خیر کیتا فقر اواں، مُلک معاش خزانہ

اہل نجوم سدے اس ویلے، حفظ توریت زبانی
صاحب یمن کرامت والے، خبر دین آسمانی
ویکھن عمر نصیب دا، کھولھ کلام ربّانی
ہاشم بھار سسی سر ڈاڈھا ہوس شتاب آسانی

ویکھ نجوم کتاب نجومی، ہو رہے چُپ سارے
ظالم حکم سہم سلطاناں، کون کوئی دم مارے
بادشاہاں سچ آکھن اوکھا، ہوئے لاچار بیچارے
ہاشم بخت بخیل سسی دے، کون جِتے کون ہارے

شاہ دوبار کہیا چُپ کیہی، کہو جواب کیہ آوے
عرض کیتی دربار اساتھیں، سخن کلام نہ آوے
راست زبان نہ آکھن جوگی، جھوٹھ ایمان جلاوے
ہاشم کرن لوکاؤ بتھیرا قسمت کون مٹاوے

اوڑک خوف اتار نجومی، بات کہی من بھانی
عاشق ہوگ کمال سسی جد، ہوگ جوان سیانی
مست بیہوش تھلاں وچ مرسی، درد فراق رنجانی
ہاشم ہوگ کمال اجہی، ریہگ جہان کہانی

سُن تقریر ہویا دل بریاں ماں پیو خویش قبیلہ
آتش چمک اُٹھی ہر دل نوں، جیوں کر تیل فتیلا
خوشی خراب ہوئی ہر دل دی، زرد ہویا رنگ پیلا
ہاشم بیٹھ دانا سیانے، ہور وچارن حیلا

بے اعتبار ہویا ہتھ دھوتے، باپ امید مرادوں
ظالم روپ ہویا دل اس دا، سخت سیاہ جلادوں
ڈوبگ ننگ ناموس کیہ حاصل، ایس پلیت اولادوں
ہاشم خرچ کرو، فرمایا، فارغ ہو فسادوں

کہیا وزیر کیہ دوس سسی نوں، لکھیا لیکھ لکھاری
بے تقصیر کوہاون کنیا، نشٹ ہوئے کل ساری
اس تھیں پاپ نہ پرے پریرے، قوم ہووے ہتھیاری
ہاشم پا صندوق رڑھاؤ، مول چکے خر خواری

فرش زمین پر ہر اک تائیں، ماں پیو بہت پیارا
سو پھر آپ رڑھاون جس نوں، ویکھ گناہ ناکارہ
دھن اوہ صاحب سرجنہارا، عیب چھپاون ہارا
ہاشم جے اوہ کرے عدالت، کون کرے نتارہ

واہ کلام نصیب سسی دے، نام لیاں دل ڈردا
تختوں چا سٹے سلطاناں، خیر پوے در در دا
بیل غریب ۔۔۔ جیہا، چا زمین سر دھر دا
ہاشم جا نہ بولن والی، جو چاہے سو کردا

جس استاد صندوق سسی دا، گھڑیا نام قہر دے
افلاطون ارسطو جیہے، ہون شاگرد ہنر دے
زینت زیب سکھے سبھ اوتھوں، دلبر چین مصر دے
ہاشم ویکھ آرائش کردا، شاباش عقل فکر دے

چندن شاخ منگا کداہوں، بیٹھ کاریگر گھڑیا
بُوٹا ویل سنہری کرکے، لعل جواہریں جڑیا
پا زنجیر چوفیر پنجر نوں، بیٹھ بیدرداں کڑیا
ہاشم ویکھ تولد ہوندے، آن دکھاں لڑ پھڑیا

کر تدبیر کیتے ترے چھاندے، خرچ دتا کر نالے
قسدی مُلک ہویا اک چھاندا، شیر پلاون والے
دوجا داج دہیج سسی دا، ہور پڑاون والے
ہاشم لکھ تعویز حقیقت، صرف سسی گل ڈالے

پا صندوق روڑھا سسی، نوح طوفان وگیندا
باشک نانگ نہ ہاٹھ لیاوے، دھول پناہ منگیندا
پار اُرار بلائیں بھریا، ڈانواں ڈول رہیندا
ہاشم ویکھ نصیب سسی دا، کیہ کجھ ہور کریندا

تریا توڑ زنجیر صبر دا، چائیاں رزق مہاراں
گردش فلک ہوئی سرگرداں، باجھ ملاح کہاراں
سورج تیز ہویا جل خونی، پہن لساں چمکاراں
ہاشم ویکھ سسی وچ گھیری، دشمن لکھ ہزاراں

آدم خور جناور جل دے، راکس روپ سیاہیں
ناگر مچھ کُمیں جلہوڑے، ناگ سنسار بلائیں
تندوے قہر زنبور بولہناں، لاون زور تداہیں
ہاشم موت ہوس وچ تھلدے، مارس کون اتھائیں

گھمن گھیر چوپھیریوں گھیرن، ٹھاٹھاں لہن کلاوے
لہراں زور کرن ہر طرفوں، اک آوے اک جاوے
صورت سحر صندوق جڑاؤ، بجلی چمک ڈراوے
ہاشم چاہ جیویں کنعانی، ویکھ صندوق چھپاوے

شہروں دور کو پتن دھوبا، دھوندا ندی کنارے
لیتا نام مثال فرشتہ، بزرگ نیک ستارے
ڈٹھا اوس صندوق دُراڈا، دل وچ خوف چتارے
ہاشم گیو سو عقل دماغوں، ویکھ صندوق ستارے

کرے خیال جواہر خانہ، پیا ہے آت باہی
یا کوئی آفت رُڑھی پہاڑوں، یا اسرار الہی
بخت بیدار ہوئے تاں دِتا، آن نصیب گواہی
ہاشم جا پیا جل ڈُونگھے، ہو دل شیر سپاہی

اُتے خوب کیتی جند بازی، لیا صندوق کنارے
شاد ہویا دل ذات خداوند، نعمت شُکر گزارے
دریا شہر مبارک دیون، رل مل یار پیارے
ہاشم مال لیا ہور دوجا، ہویا ثواب بیچارے

کھلا آن نصیب اتّے دا، کرم بھلے دن آئے
جڑت جڑا محلیں کیتے، شوکت شان وٹائے
خدمتگار غلام سسی دے، نوکر چا رکھوائے
ہاشم باغ سُکے رب چاہا، پل وچ چا سہائے

سسی ہوئی جوان سیانی، سورج جوت سوائی
صاحب علم حیا حلیمی، عقل ہنر چترائی
ماں پیو ویکھ کاریگر کوئی، چاہن کیتی کُڑمائی
ہاشم سُنے سسی مصلاحت، غیرت ہوس سوائی

بن بن پنچ پنچایت دھوبی، پاس اتے دے آون
کر تمثیل وہار جگت دا، بات ہمیش چلاون
دھیاں سوہن نہیں گھر ماپیاں، جے لکھ راج کماون
ہاشم وانگ بجھاوت دھوبی، بات سسی ول لیاون

اک دن کول سسی دے ماں پیو، بیٹھ کتے گل چھیڑے
آکھ بچہ توں بالغ ہوئی، واگ تیری ہتھ تیرے
دھوبی ذات اُچے گھر آئیوں، پھر پھر جان بتھیرے
ہاشم کون تیرے من آوے، آکھ سُنا سویرے

سسی مول جواب نہ کیتا، نال پیو شرماندی
دل وچ سوز ہوئی پر آنسو، لیکھ لکھے کرماندی
ڈھونڈن ساک جھڑ وے جیندا، میں دھی بادشاہاندی
ہاشم پھیر نہ نام لیو نیں، ویکھ سسی درماندی

شرکت نال شریک اتے دے، مرد بخیل فسادی
پاس بھنبھور شہر دے والی، جا ہوئے فریادی
ہوئی جوان اتے گھر بیٹھی، صورت شکل شہزادی
ہاشم کہیا پکار بخیلاں، لائق اوہ تساڈی؟

بھیجیا نفر غلام اتے نوں، آدم جام بلایا
سسی کھولھ تعویز گلے دا، شاہ حضور پہنچایا
کاغذ واچ پچھاتا جیہڑا، پا صندوق رڑھایا
ہاشم ویکھ ہویا شرمندہ، آدم جام سوایا

لہو گرم ہویا دل بریاں، پھیر اولاد پیاری
ماں پیو نال سسی دے چاہن، بات کیتی اک واری
سسی صاف جواب دِتو نیں کھولھ حقیقت ساری
ہاشم ملن حرام تسانوں، روڑھ دِتا اک واری

ماؤں فراق سسی دی ماری، نیند آرام نہ آوے
ہر دم وانگ یعقوب پیغمبر، رو رو حال ونجاوے
کرے سوال لوڑی گھر آندی، روز سسی دھی آوے
ہاشم یاد صندوق سسی نوں، خاطر مول نہ لیاوے

جل تھل مشرق مغرب اندر، جس دا نام دھیائیے
صاحب قدرت اپر اُپار، کس مونہہ نال سلاہیے
انت نہ پار اُرار تسیدا، کیہ کجھ آکھ سنائیے
ہاشم پھیر سسی نوں ملساں، آ پُنوں ول آئیے

شہر بھنبھور سوداگر زادہ، غزنی نام سداوے
صاحب شوق عمارت تازی، باغ ہمیش بناوے
تس وچ ہر بادشاہ ملک دی، کر تصویر اُتارے
ہاشم ہر اک آپ مصور، جبرائیل کہاوے

سسّی سنے تعریف ہمیشہ، لائق مشک ختن دی
اک دن نال سیاں اُٹھ دوڑی، خاطر سیر چمن دی
ویکھیا نقش نگار کھڑوتا، صورت سیم بدن دی
ہاشم ویکھ ہوئی دل گھائل، وانگوں کوہ شکن دی

سسّی کہیا بلا مصور، شاباش ویر بھراو!
جس صورت دی مورت لکھیا، مینوں آکھ سناؤ
کیہڑا شہر کون شہزادہ، تھاں مکان بتاؤ
ہاشم پھیر سسّی ہتھ جوڑے، ٹھیک پتہ دس جاؤ

کیچم شہر ولایت تھلاندی، ہوت علی تس والی
تسدا پُت پنوں شہزادہ، عیب ثوابوں خالی
صورت اوس حسابوں باہر، صفت خداوند والی
ہاشم عرض کیتی اُستاداں، چڑنگ ککھاں وچ ڈالی

ہر دل گھائل نال سیاں دے، پھر سسّی گھر آئی
نیندر بُھکھ زلیخاں والی، پہلی رمز ونجائی
ویکھ احوال ہوئی درماندی، بھیت پچھاوس مائی
ہاشم کٹھی باہجھ ہتھیاراں، ظالم عشق سپاہی

دل وچ سوز فراق پنوں دا، روز النبا بالے
آتش آپ آپے ہتھیارا، آپ جلیاں نت جالے
برہوں بیدرد آرام نہ دیندا، وانگ چخہ نت جالے
ہاشم پھیر کہیا سُکھ ساون، جد پیتے پریم پیالے

دے دل ڈاہڈ سسّی کر دانش، اک تدبیر بتائی
پتن گھاٹ لئے سبھ پئیو تھوں، چونگی چا بہائی
پاہندی راہ مسافر جو کوئی، آوے ایس نواحی
ہاشم پار اُرار نہ جاوے، میں بن خبر پہنچائی

برس ہویا جد پھیر سسّی نوں، محنت زہد اُٹھائے
کیچ ولوں رل مال وہاجن، اُٹھ سوداگر آئے
صورت ناز نیاز بلوچاں، پر ویکھ پری بُھل جائے
ہاشم ویکھ بلوچ زلیخا، یوسف چا بھلائے

آکھیا آن غلام سسّی نوں، نال زبان پیاری
گھاٹ اتے اک راہ مسافر، اُترے آن بپاری
کیچ کنوں کر آکھن آئے، اوٹھ بے انت شماری
ہاشم تور لباس بھراوا، ہر اک چال نیاری

سسّی سخت غمیں وچ آہی، درد فراق رنجانی
نہ کجھ سُرت آواز بدن دی، نہ کجھ ہوش ٹکانی
روح روحاں وچ پِھرے سسّی دا، ملک الموت نشانی
ہاشم مثل بلوچ مسیحے، پھیر دِتی زندگانی

سُنی آواز سسّی اُٹھ بیٹھی، سُرت سریر سنبھالی
مثل نار ہوئے رخسارے، پھیر پھری لب لالی
ہار سنگار لگے من بھاون، خوب ہوئی خوش حالی
ہاشم آکھ تعریف بلوچاں، آب حیات پیالی

شہر اُتار بلوچ سسّی نے، خدمت خوب کرائی
حال حقیقت ہوت پنوں دی، کول بہا پوچھائی
خاطر لوبھ کہیو نیں ساڈا، ہوت پنوں ہے بھائی
ہاشم ویکھ بلوچاں دتیا، شامت آن وکھائی

سسّی سمجھ بھرا پنوں دے، قید بلوچ کرائے
ہون خلاص محال ہویونیں، ہوت پنوں بِن آئے
بول وگار پچھے پچھتاون، شامت آن پھسائے
ہاشم باجھ وکیلوں کامل، پھسیاں کون چھڈائے

دو سردار آہے کروالی، ہفت ہزار شُتر دے
بنن نام بنیا دوویں، بیٹھ اندیشہ کردے
پنوں باجھ نہیں چھٹکارا، حوض دیئے بھر زر دے
ہاشم زور کیہا پر مُلکیں، مان ہووے وچ گھر دے

اڈن کھٹولا نام کرھی دا، نال کیتا ہمراہی
بنن ہو اسوار سدھایا، کیچ بنے بن راہی
جیوں جیوں بوہت پوے وچ منزل، تیوں تیوں چال سوائی
عاشق اوہ پنوں پر آہا، ہاشم شوق الہی

کیچم شہر گئے کر دھائی، ہوت علی دربارے
روون کُوک سناون حالت، جا بلوچ بیچارے
شہر بھنبھور بلوچ سسّی نے، قید کیتے ول سارے
ہاشم باجھ پنوں نہیں چُھٹدے، قید رہن جگ چارے

ہوت علی سُن حال حقیقت پُچھیا بیٹھ دیواناں
نہ کجھ پیش حکومت جاندی، نہ کجھ کار خزاناں
بھیجن بوہت محال پنوں نوں، ملک بدیس بگاناں
ہاشم کون شہزادیاں تورے، آکھ پچھے کرواناں

بوہت بیزار ہوئی گل سن کے، ہوت پنوں دی مائی
کون کوئی تن لا بجھاوے، آتش جا پرائی
کون بلوچ پنوں دے سر توں، وار سُٹاں بادشاہی
ہاشم باجھ پنوں وچ دنیا، ہور مراد نہ کائی

صاف جواب لیا کرواناں، پھیر پنوں ول آئے
صورت نقش نگار سسی دی، کر تعریف سنائے
گھائل عشق تساڈے ہر دم، نیندر چشم نہ لائے
ہاشم خاطر ملن تساڈے، قید بلوچ کرائے

سُن تقریر ہویا دل بریاں، رمکی دا پرم دی
کون کوئی دل رہس ٹکانے، دہشت تیغ الم دی
شہر بھنبھور پنوں دل وسیا، وسری سرت کیچم دی
ہاشم وا لگے اُٹھ چمکے، آتش جرم کرم دی

شتر سوار پنوں اُٹھ ٹُریا، پریم جڑی سر پائی
رات غبار چُرا پنوں نوں، چور چلے کر دھائی
پلک آرام نہ وانگ بے صبراں، رزق مُہار اُٹھائی
ہاشم ویکھ نصیب بلوچاں، بھا پئی بُریائی

راہ دنیں پھڑ راہ لیو نیں، پلک نہ تھیون ماندے
سخت مزاج بلوچ ہمیشہ، پھرن نصیب جیہناندے
یوسف مصر بنے کروانی، ویکھ دوبار لیجاندے
ہاشم بادشاہاں دُکھ پاون، سخت زنجیر دلاں دے

شہر بھنبھور پیو نیں نظریں، آہا وقت سویرا
نال پیار کیتو نیں کرہاں، چُست چالاک ودھیرا
نال حقارت باغ سسی دے، جا کیتو نیں ڈیرا
ہاشم چھوڑ دِتا وچ شتراں، چرن عراق چوپھیرا

قہقہہ وانگ طلسمیں آہیاں، باغ چوپھیر دیواراں
فرش زمین زمرد آہا، ثابت نقش نگاراں
نہراں حوض پھوہارے برسن، ہر ہر چونک بہاراں
ہاشم شور جناور کردے، مور چکور ہزاراں

گھائل عشق کھڑے گل لالہ، نال لہو مُکھ دھوتے
سیب انگور انار بھرے رس، چنج نہ لاون طوطے
قمری کوک کرے فریاداں، سرو آزاد کھلوتے
ہاشم ویکھ بہار چمن دی، روح اپنے وچ غوط

کجھ بلخی بغدادی اشتر، کجھ بختی کنعانی
دوزخ پیٹ نہ گردن چوڑی، عزرائیل نشانی
چارن باغ تڑاون شاخاں، کرن بلوچ حیوانی
ہاشم نال گمان پنوں دے، چیہ چڑھے کروانی

جا کھڑے دربار سسی دے، شور کیتا باغباناں
باغ ویران ہویا کل سارا، چار لیا کرواناں
خوف خدا نہ مرنوں ڈر دے، کھاون مال بیگاناں
ہاشم شہر بھنبھور بیراجا، نیاؤں نہیں سلطاناں

سُن فریاد سسّی وچ دل دے، عقل خیال وچارے
کون کمینے ایڈ دلیری، کرن بلوچ نکارے
شاید ہوت پنوں وچ ہوسی، تاں اوہ کرن پسارے
ہاشم چاہن ایڈ فضولی، کون غریب وچارے

سسّی نال سیّاں کر مصلحت، باغ بنّے چل آئی
ہر ہر دے ہتھ شاخ چناری، تیغ مثال صفائی
عمر اوائل مان حسن دا، جا پئیاں کر دھائی
ہاشم مار پئی کرواناں، ویہن بلوچ دوہائی

رہے ہمیش تیار چمن وچ، چھیج سسّی دی آہی
کنچن پلنگھ رویل چنبیلی، مالن گندھ وچھائی
تسدے وچ پنوں نوں نیندر، آہا چھیج سکھائی
ہاشم آس مراد سسّی دی، صدق پچھے در آئی

سسّی آن ڈٹھا وچ نیندر، ہوت بیہوش جو خوابوں
سورج وانگ شعا حُسن دی، باہر پوس نقابوں
جے لکھ پا صندوق چھپائیے، آوگ مشک گلابوں
ہاشم حسن پریت نہ چھپ دی، تارک ہون حجابوں

سُن فریاد بلوچاں والی، تاں سدھ ہوت سنبھالی
ویکھ حیران ہویا شہزادہ، فون محبوباں والی
روشن شمع جمال سسّی دا، چمک پوے ہر والی
ہاشم داغ پیا گل لالہ، ویکھ سسّی لب لالی

ویکھ دیدار ہوئے تن دوویں، عاشق درد انجانے
ڈٹھیوں باجھ نہ واچن مولے، نین اداس انجانے
سِکدیاں یار ملے جس تائیں، قیمت قدر پچھانے
ہاشم نیونہہ اصل کماون، ہور گوار کیہ جانے

بھار لدا چلے کروانی، کیچم دا سویرے
آکھ رہے چل ہوت پنوں نوں، جوڑن دست بتھیرے
ہو لاچار چلے کروانی، تور دِتو نیں ڈیرے
ہاشم عشق جنہاں دل وسیا، کون تنہاں دل پھیرے

کیچم آ کہیا کروانا، بات جویں کجھ ہوئی
ہوت اسیر سسّی دل کیتا، زلف کنوں گھت پھاہی
آون جان نہ یاد پنوں نوں، عشق دتی بد راہی
ہاشم حال سُنا بلوچاں، تیغ پیو تن واہی

ہوت علی دن روون وہاوے، ہوش آرام نہ تس نوں
موت بھلی مرجان چنگیرا، آن بنے دُکھ جس نوں
کیچم نار جہنم کولوں، تیز ہویا تپ تس نوں
ہاشم وانگ یعقوب پیغمبر، حال سناوے کس نوں

کیچم لوک فراق پنوں دے، رو رو ہون دیوانے
یوسف ویچ آئے کروانی، ہر اک ورد زبانے
پٹ پٹ وال سُٹن وِچ گلیاں، مجلس سوز زنانے
ہاشم پھیر پنوں رب لیاوے، صحیح سلامت خانے

شتر سوار بھرا پنوں دے، پھیر پنوں ول دھائے
تیز بلا شراب لوکائی، نال صراحی لیائے
آوگ پیش نہ جانن ہر گز، اوڑک دھروہ کمائے
ہاشم آکھ کہیے سُکھ پایا، بے انصاف دکھائے

شہر بھنبھور پوچھا پنوں نوں، نال گھنے رنگ رس دے
دل وچ کھوٹ زبان وچ شیریں، آن ملے گل ہس دے
وطنی لوک بتاون محرم، ہر گز بھیت نہ دس دے
ہاشم کرن لوکا نہ ہٹیری، مرگ بھلا کر پھس دے

سُن کیچم کروان سسّی توں، چڑھیا چند ودھیرے
تر تر آن ملن مگراہاں، بھاگ بھلے دن میرے
اک دن چا ہوئے وچ خدمت، نفر غلام ودھیرے
ہاشم پھیر نہ سمجھن پاپی، پاپ کرن دے ہیرے

رات پئی بہ پاس پنوں دے، ۔۔۔مِٹھی دل کالے
ہوت پنوں نوں موت سسّی دی، بھر بھر دین پیالے
اوہ کیہ درد دِلاں دا جانن، اوٹھ چوگاون والے
ہاشم دوش نہیں کروانا، عشق کئی گھر گالے

مست بیہوش ہویا شہزادہ، رہیا سوال جوابوں
اک نیندر گل بانہہ سسّی دی ڈگیا ہور شرابوں
عاشق ہوون تے سُکھ پاون، ایہہ گل دور حسابوں
ہاشم جن کن راہ عشق دی، کاج گوایا خوابوں

نصفوں رات گئی کرواناں، کرہاں تنگ کسائے
محمل مست بیہوش پنوں، لے شہر بھنبھوروں دھائے
کٹھن، کٹھور، بے ترس، ککرمے یار وچھوڑ لیائے
ہاشم رون کلاون والے، پھیر سسّی دن آئے

نبڑی رات ہویا دن روشن، آن چڑی چچلانی
سورج جان نہیں اوہ جل دی ویکھ چخہ آسمانی
خاطر کرن کباب سسّی دے، مار جدائی کانی
ہاشم آن بنے جس جانے، کیہ گل کرن زبانی

نین اوگھاڑ سسی جد ویکھے، جاگ لئی سدھ آئی
نہ اوہ اوٹھ نہ اوٹھاں والے، نہ اوہ جام صراحی
واحد جان پئی اوہ ناہیں، نال پئی جس آہی
ہاشم توڑ سنگار سسی نے، خاک لئی سر پائی

جس دن ہوت سسی چھڈ تریا، آکھ دکھاں دن کیہا
دوزخ اک پل مول نہ ہوسی، تپیا تس دن جیہا
دل دا خون اکھیں پھٹ آیا، ظالم عشق اویہا
ہاشم مان اوہ لاوے گلیاں، بان عشق دی ایہا

توڑ سنگار سسّی اُٹھ دوڑی، کھولھ لٹاں گھر باہروں
گھریا آن گروہ شتابی، چند چھٹا پرواروں
ڈر دی سانبھ پنوں نوں تکدی، تیغ ہجر دئیوں ماروں
ہاشم سہن محال جدائی، سخت بری تلواروں

دھوبن ماں نصیحت کردی، آ بچہ پو راہیں
دھوبی ذات کمینی کرکے، چھوڑ گئے تدھ تائیں
بھج بھج پھیر پچھے اُٹھ دوڑیں، لاج اجے تدھ ناہیں
ہاشم ویکھ کیہے دن پائے، گھنڈ بلوچ بلائیں

سسی موڑ جواب ماؤں نوں، کر دُکھ وین سنائے
مست بیہوش پنوں وچ محمل، پا بلوچ سدھائے
جے کجھ خبر ہوندی شہزادے، باجھ سسّی کد جائے
ہاشم لیکھ لکھے سو واچے، چھوڑ میرا لڑ مائے

آ مڑ جا نہیں جے تدھ ول، پریت پنوں دی ایسی
مست بیہوش نہ رہسی مُولے، انت سمیں سُدھ لیسی
آپے ویکھ لہاں ول تیرے، جاگ لئی مڑ پیسی
ہاشم باجھ دوویں تن مِلیاں، چاٹ لگی من کیسی

مائے سخت زنجیر بلوچاں، ہوت پنوں نوں پائے
کد اوہ مڑن پچھانہہ دیندے، ایڈ ککرمے آئے
شالا رہن خراب ہمیشہ، دکھیے آن دکھائے
ہاشم کیڈک بات سسّی نوں، جے رب پھیر ملائے

دل دی بات سمجھ سُن دھیا، کر کجھ ہوش ٹکانے
زورا کرن محال بدیسیں، جانن بال ایانے
باجھ پیار چرا کھڑے، کن آدم روپ سیانے
ہاشم سمجھ وچار بلوچاں، کیہ سر دوش دھگانے

ماؤں پھیر سسّی نوں آکھے، نہ چڑھ چیہے دیوانی
کد ہن جا بلوچاں ملسیں، پیریں ترن بیگانی
سولی سار اگے تھل مارو، ترس مریں بِن پانی
ہاشم جان محال اکیلی، بر بر گاہ بیابانی

سُن مائے جے کر رَوں ایویں، ہون میرے دلبر دے
دلبر بے پرواہ ہمیشہ، کجھ پرواہ نہ کر دے
ویکھ چکور پتنگ وچارے، مفت برہا وچ مردے
ہاشم موڑ رہے نہیں مڑ دی، گھر دے لوک شہر دے

ترساں مول نہ ڈرساں راہوں، جان تلی پر دھرساں
جب لگ ساس نراس نہ ہوون، مرنوں مول نہ ڈرساں
جے رب کُوک سسّی دی سنسی، جا ملاں پگ پھڑساں
ہاشم نہیں شہید ہویساں، تھل مارو وچ مرساں

پھڑیا پندھ ہوئی تر بندھن، ٹٹ گئی ڈور پتنگوں
سسّی اوہ نہ دھردی آہی، بہوں پرپیر پلنگوں
دل توں خوف اتار سدھائی، دانوں شیر پلنگوں
ہاشم جے دم جاس خلاصی، ہووس قید فرنگوں

کر اسباب لیا شہزادی، کیوں جو راہ خطر دا
پانی خون خوراک کلیجہ، راہبر درد ہجر دا
گل وچ وال اکھیں وچ سرخی، سوز جنون قہر دا
ہاشم ویکھ احوال کلیجہ، گھائل شمس قمر دا

چمکی آن دوپہراں ویلے، گرمی گرم بہارے
تپدی وا وگے اسمانے، پنچھی مار اُتارے
آتش دا دریا کھلوتا، تھل مارو ول سارے
ہاشم پھیر پچھانہہ نہ مڑ دی، لوں لوں بہت پکارے

نازک پیر ملوک سسّی دے، مہندی نال سنگارے
عاشق ویکھ بہے اک واری، جی تنہاں پر وارے
بالو ریت تپے وچ تڑکن، بھنن جوں بھٹھیارے
ہاشم ویکھ یقین سسی دا، پھیر نہیں دل ہارے

دل وچ تپش تھلاں دی، گرمی آن فراق رنجانی
پھڑ پھڑ ڈاڈھ کرے ہٹھ دل دا، پر جد بوہت وہانی
کچرک نین کرن دلبریاں، چوہن لباں پر پانی
ہاشم یاد بھنبھور پیو سو، ٹٹ گیا مان نمانی

جے جاناں چھڈ جاہن سُتی نوں، اک پلک نہ جھمکاں
گرد ہوئی وچ گرد تھلاں دی، وانگ جواہر دمکاں
جل وانگوں رل دیہن دکھالی، تھل مارو دیاں چمکاں
ہاشم کون سسّی بن ویکھے، ایس عشق دیاں دمکاں

تھل مارو تپ دوزخ ہویا، آتش سوز ہجر دی
مڑن محال وکھالن اوکھی، صورت کیچ شہر دی
جب لگ تانگھ نراس نہیں، جیویں یوسف تانگھ مصر دی
ہاشم سخت بلوچ کمینے، بےانصاف بے دردی

کجھ وگدی، کجھ ڈھیندی بہندی، اُٹھدی تے دم لیندی
جیوں کر ٹوٹ شرابوں آوے پھیر اُتے ول ویہندی
ڈھونڈے کھوج شتر دا کت ول ہر گز بھال نہ پیندی
ہاشم جگت نہ کیوں کر گانویں، پریت سپورن جیندی

قدرت نال سسّی ہتھ آیا، پھر دی کھوج شتر دا
جان نہیں اوہ کھوج سسّی نوں، ملیا جام خضر دا
یا اوہ نور نظر دا کہیے دارو درد ہجر دا
ہاشم بلک سسّی نوں مِلیا، قاصد کیچ شہر دا

دارو درد ہجر دا کرکے، کھوج لئے گل لائے
پھر بھی ڈر دی لا نہ سکدی، مت ایہہ بھی مٹ جائے
پھر کر دیکھ رہی، ہور دُور جا، کھوج نہ نظری پائے
ہاشم پھیر وساہ نہ کردی، وانگ پنوں چھل جائے

کاکا نام ایالی آہا، اوس گرو وچ چر دا
ڈٹھا اوہ سسّی نے دوروں، تھل مارو وچ پھر دا
انچر چھوڑ نشانی کرکے، پھڑیوس راہ ادھر دا
ہاشم کوک کرے تس ول نوں، پر دل جاوس گھر دا

صورت ویکھ ایالی ڈریا، آفت مار نہ جاوے
آدم روپ زنانی صورت، تھل مارو کد آوے
جیوں جیوں سنے آواز سسّی دی، چُھپ چُھپ جان بچاوے
ہاشم ہون جنہاں دن اُلٹے، سبھ الٹی بن جاوے

کُوک پکار نراس سسّی دے، کھوج بنے مڑ دوڑی
دل نوں ساڑ تھلاں دی گرمی، روح انجانن تھوڑی
پچھا دے چلی شہزادی، جان لگی پھر کوڑی
ہاشم کون فلک نوں پکڑے، جا چڑھے دھر پوڑی

ترلے لکھ جتن کر پوہتی، کھوج توڑی ہٹھ کرکے
ٹُٹدی جان گئیاں چھٹ آہیں، یاد بلوچاں کرکے
شالا رون قیامت توڑی، نال سولاں دل بھر کے
ہاشم مرن بلوچ بدیسیں، لُون طرح کُھر کُھر کے

اوڑک وقت قہر دیاں کوکاں، سن پتھر ڈھل جائے
جس اوس اوٹھ پنوں نوں کھڑیا، مر دوزخ ول جائے
یا اس نیر لگے وچ برہوں، وانگ سسّی جل جائے
ہاشم موت پوے کرہاں نوں، تخم زمینوں جائے

پھر مُڑ سمجھ کرے لکھ توبہ، بوہت بے ادبی ہوئی
جس پر یار کرے اسواری، تسدے جیڈ نہ کوئی
کجھ میں وانگ نکرمن ناہیں، کت ول ملے نہ ڈھوئی
ہاشم کونت ملے ہس جس نوں، جان سہاگن سوئی

سر دھر کھوج اُتے غش آیا، موت سسّی دی آئی
خوش رہو یار اساں تدھ، کارن تھل وچ جان گوائی
گرمی ساڑ گئی دم اکسے، تن تھوں جان سدھائی
ہاشم کر لکھ لکھ شکرانے، عشق ولوں رہ آئی

کرکے دھیان ایالی دل وچ، سوچ کرے اس گل دی
کد اسرار رہیا ڈگ اینویں، پھیر نہیں مڑ ہلدی
مت کوئی نار راہی مر پیا راہ تھلاں نوں چل دی
ہاشم چل ویکھاں کیہ ڈرنا، ہوون ہار نہ ٹلدی

اِجڑ چھوڑ سسّی ول ٹریا، دل ڈر دے پگ دھر دا
صورت ویکھ احوال سسّی دا، چڑھیوس جوش قہر دا
دل توں شوق گیا اُٹھ سارا، مال دھیاں پُت گھر دا
ہاشم جان دلوں جگ فانی، ویکھ فقیری پھڑ دا

تھل وچ گور سسّی دی کرکے، وانگ یتیم نمانے
گل کفنی سر پا برہنہ، بیٹھا گور سرہانے
اک گل جان لئی جگ فانی، ہور کلام نہ جانے
ہاشم خاص فقیری ایہو، پر ایہو کون پچھانے

اُڈیا روح سسّی دے تن تھیں، پھیر پنوں ول آیا
محمل مست بیہوش پنوں نوں، سفنے جا جگایا
لے ہن یار اساں سنگ تیرے، قول قرار نبھایا
ہاشم رہی سسّی وچ تھل دے، میں رخصت لے آیا

اُٹکی نیند پنوں اُٹھ بیٹھا، جلدی وچ کچاوے
نہ اوہ شہر بھنبھور پیارا، نہ اوہ محل سہاوے
اچانک چمک لگی شہزادے، کجھ سر پیر نہ آوے
ہاشم جاگ لئی مڑ کہیا، عاشق چین وہاوے

تس دم موڑ کری نوں تریا، پھیر سسّی ول مڑیا
آون مڑن بھرا نہ دیندے، اوٹھ مہاراں پھڑیا
تیں بن باپ ہویا نابینا، کرکے سڑیا سڑیا
ہاشم دیکھ محل کیچم دا، پھر مڑ آون چڑھیا

ہجر اگ پنوں دی بھڑکے، توڑ جواب سناوے
کہندی ماں پتا پت کیہڑا، نال مویاں مر جاوے
جیہڑی نال اساڈے کیتی، پیش تساڈے آوے
ہاشم باجھ سسّی نہیں دوجا، جے رب پھیر ملاوے

کہند بلوچ خیال نہ چھڈ دے، ول ول پھیر کھلوندے
نالے زور وکھالن اپنا، نالے اُٹھ گلےلگ روندے
جب لگ جان نہ مڑنے دیساں، آؤ پنوں وس ہوندے
ہاشم عاشق باز عشق دے، کھڑکت ول جی ڈھوندے

بوہت لاچار ہویا شہزادہ، کچھے پکڑ کٹاری
جس دی چمک لگے جند جاوے، سو جمروپ دو دھاری
چھوڑ مہار دِتی تد بھائیاں، ڈر دیاں جان پیاری
ہاشم کون پھڑے جند بازاں، جان عشق وچ ہاری

سٹی ہوت مہار سسّی ول، چھڈ بھائی دکھ دائی
ملساں جا اک وار جان تھوں، جے رب گیل چھڈائی
جھب سٹ پیر سسّی ول کرہاں، وقت ایہو ہُن بھائی
ہاشم ددھ ملیدا دیساں، کرساں ٹہل سوائی

شاباش اوس کرنی دی ترنی، تیز دھرے پگ تیروں
پہتا جا سسّی دے قبرے، عاقل شُتر وزیروں
تازی گور ڈِٹھی شہزادے، پُچھیا اوس فقیروں
ہاشم کون بزرگ سمایا، واقف کر ایس پیروں

آکھی اوس فقیر نمانے، کھولھ حقیقت ساری
آہی نار پری دی صورت، گرمی مار اُتاری
جپدی نام پنوں دا آہی، درد عشق دی ماری
ہاشم تھاں مکان نہ جانا، آہی کون بیچاری

سُن کے ہوت زمین پر ڈگیا، لگی کلیجے کانی
کُھلی گور پیا وچ قبرے، ہوت علی دِل جانی
خاطر عشق گئے رل ماٹی، اک تھی خاک سمانی
ہاشم عشق بلوچ سسّی دا، جگ جگ رہے کہانی