تشكیلاتی اساسیه قانونی
تشكیلاتی اساسیه قانونی
مواد اساسییه
[edit]- ماده ١ - حاكمیت بلا قیدوشرط ملتكدر. اداره اصولی خلقك مقدراتنی بالذات و بالفعل اداره ایتمسی اساسنه مستنددر.
- ماده ٢ - اجرا قدرتی و تشریع صلاحیتی ملتك یكانه و حقیقی ممثلی اولان بیوك ملت مجلسنه تجلی و تمركز ایدر.
- ماده ٣ - توركیا دوله‌تی بیوك ملت مجلسی طرفندن ایداره اولنور و حكومتی «توركیا بیوك ملت مجلسی حكومه‌تی» عنواننی طاشر.
- ماده ٤ - بیوك ملت مجلسی ولایتلر خلقنجه منتخب اعضادن مركبدر.
- ماده ٥ - بیوك ملت مجلسن انتخابی ایكی سنه‌ده بر كره اجرا اولنور. انتخاب اولنان اعضانك مدتی ایكی سنه‌دن عبارت اولوب فقط تكرار انتخاب اولنمق جائزدر. یكی انتخاب اجراسنه امكان كورولمدیكی تقدیرده اجتماع دوره‌سنك تالكز بر سنه تمدیدی جائزدر. بیوك ملت مجلسی اعضاسنك هر بری كندینی انتخاب ایدن ولایتك آیریجه وكیلی اولمیوب عموم ملتك وكیلیدر.
- ماده ٦ - بیوك ملت مجلسنك هیئت عمومیه‌سی تشرین ثانی ابتداسنده دعوتسز اجتماع ایدر.
- ماده ٧ - احكام شرعیه‌نك تنفیذی عموم قواننك وضعی، تعدیلی، فسخی و معاهده و سلح عقدی و وطن مدافعه‌سی اعلانی كبی حقوق اساسیه بیوك ملت مجلسنه عائددر. قوانین و نظزمات تنظمنده معاملات ناسه ارفق و احتیاج زمانه اوفق احكام فقهیه و حقیقیه ایله آداب و معاملات اساس اتخاذ قلنور هیئت وكیله‌بك وظیفه و مسئولیتی قانون مخصوص ایله تعین ایدیلور.
- ماده ٨ - بیوك ملت مجلسی، حكومتك انقسام ایلدیكی دوائری قانون مخصوص موجبنجه انتخاب كرده‌سی اولان وكیللر واسطه‌سیله اداره ایدر. مجلس، اجرائی خصوصات ایچین وكیللره وجهه تعین و لدی الحاجه بونلری تبدیل ایلر.
- ماده ٩ - بیوك ملت مجلسی حیئت عمومیه‌سی طرفندن انتخاب اولنان رئیس بر انتخاب دوره‌سی ظرفنده بیوك ملت مجلسی رئیسیدر. بو صفتله مجلس نامنه امضا وضعنه و هیئت وكیله مقرراتی تصدیقه صلاحیتداردر. اجرا وكیللری هیئتی ایچلرندن برینی كندیلرینه رئیس انتخاب ایدرلر. آنجق بیوك ملت مجلسی رئیسی وكیللر هیئتنك ده رئیس طبیعسیدر.
اداره
[edit]- ماده ١٠ - توركیا جغرافی وضعیت و اقتصادی مناسبت نقطه‌ء نظرندن ولایتلره، ولایتلر قضالره منقسم اولوب قضالر ده ناحیه‌لردن تركب ایدر.
ولایت
[edit]- اده ١١ - ولایت محلی امورده معنوی شخصیتی و مختاریتی خاعزدر. خارجی و داخلی سیاستی، شرعی، عدلی و عسكری امور، بین ا لمنل اقتصادی مناسبات و حكومتك عمومی نكالفی ایله منافعی بردن زیاده ولایته شامل خصوصات مستثنا اولمق اوزره بیوك ملت مجلسنجه وضع ایدیله‌جك قوانین وجبنجه اوقاف مدارس، معارف، صحیه، اقتصاد، زراعت، نافعه و معاونت اجتماعیه ایشلرینك تنظیم و اداره‌سی ولایت شورالرینك صلاحیتی داخلنده‌در.
- ماده ١٢ - ولایت شورالری ولایتلر خلقنجه منتخب اعضادن مركبدر. ولایت شورالرینك اجرتماع دوره‌سی ایكی سنه‌در اجتماع مدتی سنه‌ده یكی آیدر.
- ماده ١٣ - ولایت شوراسی، اعضاسی میانندهن اجرا آمری اولاجق بر رئیس ایله مختلف شعباتی اداره‌یه مأمور اعضادن تشكل ایتمك اوزره بر اداره هیئتی انتخاب ایدر. اجرا صلاحیتی دائمی اولان بو هیئته عائددر.
- ماده ١٤ - ولایتده بیوك ملت مجلسنك وكیلی و ممثلی اولمق اوزره والی بولنور. والی، بیوك ملت مجلسی حكومتی طرفندن تعین اولنوب وظیفه‌سی دولتك عمومی و مشترك وظائفنی رویت ایتمكدر والی، یالنز دولتك عمومی وظائفی ایله محلی وظائف آراسنده تعارض وقوعنده مداخله ایدر.
قضا
[edit]- ماده ١٥ - قضا یالكز اداری و انضباطی بر جزه اولوب منوی شخصیتی حائز دكلدر. اداره‌سی بیوك ملت مجلسی حكومتی طرفندن منصونب و والینك امری آلتنده بر قائم مقامه مودوعدر.
ناحیه
[edit]- ماده ١٦ - ماحیه خصوصی حیاتنده مختاریتی خائز بر معنوی شخصیتدر.
- ماده ١٧ - ناحیه‌نك بر شوراسی بر اداره حیئتی و بر ده مدیری واردر.
- ماده ١٨ - ناحیه شوراسی، ناحیه خلقنجه دوغرودن دوغرویه منتخب اعضادن تركب ایدر.
- ماده ١٩ - اداره حیئتی و ناحیه مدیری ناحیه شوراسی طرفندن انتخاب اولنور.
- ماده ٢٠ - ناحیه شوراسی و اداره هیئتی قضائی، اقتصادی و مالی صلاحیتی خائز اولوب بونلرك درجاتی قوانین مخصوصه ایله تعین اولنور.
- ماده ٢١ - ناحیه بر ویا بر قاچ كوندن مركب اولدغی كبی بر قصبه‌ده بر ناحیه‌در.
عمومی مفتشلك
[edit]- ماده ٢٢ - ولایتلر اقتصادی و اجتماعی مناسبتلری اعتباریله برلشدیریله‌رك عمومی مفتشلك قطعه‌لری وجوده كتیریلور.
ماده‌ء منفرده
[edit]- اشبو قانون تاریخ نشرندن اعتباراّ مرعی اولور. آنجق الیوم منعقد بیوك ملت مجلسی ٥ ایلول ٣٣٦ تاریحلی نصاب مذاكره قانوننك برنجی ماده‌سنده كوسترلدیكی اوزره عایه‌سنك خصالنه مستمراّ مجتمع بولنه‌جق جهتله اشبو تشكلات اساسیه قانوننده‌كی دردنجی، بشنجی، آلتنجی ماده‌لر غایه‌نك خصولنه الیوم موجود بیوك ملت مجلسی عدد مرتبنك ثلثان اكثریتله قرار ویریلدیكی تقدیرده آنجق یكی انتخابدن اعتباراّ مرعی الاجرا اوله‌جقدر.
١٥ جماذی الاول ١٣٣٩ - ٢٥ لانون ثانی ١٣٣٧
Türkçe: tr:1921 Anayasası