chuir ad’ cheann í bheith anso ag déanamh cleamhnais do Shadhbh agus do Shéadna?”
Bhíodar ag siúbhal go socair agus ag druidim ó’n dtigh, aghaidh Mhicil ar an mbaile, Sadhbh ag callaireacht ’na ndiaigh, agus Diarmuid ag feitheamh le freagra.
“Dómhaise go deimhin,” arsa Micil, “do chuir rud greannmhar. Taidhreamh a deineadh aréir dom. Cheapas go rabhas i dtigh Shéadna am’ aonar, am’ shuídhe sa chathaoir shúgáin agus an mhealbhóg ar m’aghaidh amach ar crochadh ar an gclabhar. Tháinig dealbh cinn mná ar an mealbhóig. Do labhair an ceann liom. D’aithnigheas glór Shadhbh ag teacht as. ‘Tá do mháthair,’ arsa ’n ceann, ‘ag briseadh a croídhe ag casadh le cleamhnas do dhéanamh idir mise agus Séadna, ach ba shaoire do Shéadna an bás ba mheasa a fuair duine riamh ’ná mise ’ghá phósadh.’ Le n‑a linn sin do phreabas am’ dhúiseacht agus do phreabas am’ shuídhe. Do ghlaodhas ar mo mháthair. Ní bhfuaras aon fhreagra. Cheapas láithreach gur anso a bhí sí, agus do leanas í.”
D’fheuch Diarmuid air idir an dá shúil. Níor staon Micil. Dá bhfaghadh Diarmuid Éire air ní fheudfadh sé a dhéanamh amach cia’cu fírinne nó éitheach bhí ag Micil d’á innsint. Do stad sé ar feadh tamaill mhaith. Fé dheire dúbhairt sé:—
“Tá eagal orm, a Mhicil, gur bh’é taidhreamh na súl n‑osgalta agat é.”
“Dómhaise go deimhin,” arsa Micil, “siné díreach an sgeul. Ní féidir liom a dhéanamh amach ar an neómat so, agus ní dócha go ndéanfad amach choídhche, cia’cu am’ chodla nó am’ dhúiseacht a bhíos nuair a ghlaodhas ar mo mháthair.”
“Chómhairleóchainn duit,” arsa Diarmuid, “pé
