(३ नोव्हेंबर १९८० ते ५ मार्च १९८८ मेरेन) आनी तेउप्रांत तो राजस्थानचो राज्यपाल (६ मार्च १९८२ ते ३ नोव्हेंबर १९८५ मेरेन ) आशिल्लो. ताका पदविभूषण (१९७७) तशेंच भारतीय वायुदलांतल्या वावराखातीर परम विशिश्ट सेवा पदक (१९६८) हे भोवमान फाव जाल्यात. गोल्फ ,गिर्यारोहण,संगीत आनी बागकाम हे ताचे छंद आसात. मेलबॉर्न (ऑस्ट्रेलिया ) हांगा गेल्लया ऑलिंपिक हॉकी पंगडाचो तो वेवस्थापक आशिल्लो (१९५६). भारतीय ऑलिंपिक असोसिएशनचो अध्यक्ष (१९७५-८०) आनी एशियान गेम्स फेडरेशनचो अध्यक्ष (१९७८-८०) ह्या पदांचेरूय ताणें कामां केल्यात.
मैथिली ब्राह्मणः ब्रह्मणांचो एक वर्ग . मिथिला भागांत रावपी ब्राह्मणांक हें नांव आसा. ह्या ब्रह्मणांत श्रोतिय ,योग्य,पंजीकार ,नागर आनी जैवर अशे पांच भेद आसात. श्रोतिय लोकांक वेदपाठक म्हूण वळखतात. श्रोतिया ब्रह्मणांचे तुलनेन योग्य ब्रह्मणांचो दर्जो कमी मानतात. पूण ह्या दोन ब्राह्माणांभितर बेटी वेव्हार जमोवप हे वेवसाय करतात. हे लोक बुध्दिजीवी आसात.
मैथिली भास आनी साहित्यः मैथिली ही बिहारांतली एक भास . बिहारच्या दरभंगा,मुजफ्फरपूर ,मोंघीर, भालपूर, सहरसा, शहापूर आनी पूर्णिया ह्या वाठारांनी ही भास चड प्रमाणांत उलयतात. तशेंत आसाम, बंगाल आनी नेपाळच्या रौताहत,सप्तरी , सरलाही ,मोहतरी आनी मोरंग ह्या जिल्ह्यांनीय ही भास उलयतात.
पुर्विल्ल्या काळांत ह्या जिल्ह्यांतलो चडसो वाठार मिथिला ह्या नांवाम वळखताले . ताका लागून थंय उलोवपी भाशांकूय मैथिली हें नांव मेळळें. कोलब्रुक हाच्या मतान ही स्वतंत्र भाशा नासून,बंगाली भाशेची एक पोट्याशाखा आसा. ग्रीअर्सन हे भाशेक बिहारी भाशेची बोली मानता. वर्णरत्नाकरांत हे भाशेचो अवहट्ठ वा देसिल बअना ह्या नांवान उल्लेख करता. भोजपुरी आनी मगही ह्यो, मैथिली भाशेच्या लागसार आशिल्ल्यो भाशा मानच्यो कांय मैथिलिच्यो बोली मानच्यो हेविशीं मतभेद आसात. पूण मगही आनी मैथिली भाशेंत खूब सारकेंपण आसा. भागलपूर , दरभंगा हांगाच्या ब्राह्मणांनी सांबाळिल्ली मैथिली ही शुध्द आनी प्रमाण बोली मानतात. गंगेचे उतरेकडे, दक्षिणात्या प्रमाण मैथिली उलयतात. गंगेचे उतरेकडले मैथिलीक छिकाछिकी बोली म्हणटात , कारण हे भाशेंत खुबदां छिक् हो शब्द येता . मैथिलीचे सिरिपुरिया हे बोली भाशेंत बंगाली आनी मैथिली भाशेचो मेळ दिसून येता.फार्सींतल्यान उशणे घेतिल्ल्या शब्दांनी तयार जाल्ली जोलहा ही बोली मुसलमान लोक उलयतात. बिहारांतलें हेर भाशा उलोवपी लोक मैथिलीक ति-हुतिया अशें म्हणटात . मैथिली भाशेचेंर संस्कृत ,फार्सी ,मुंडा,बंगाली ह्या भाशांचो परिणाम जाला. बंगाली भाशेभशेन मैथिलीचे असमिया,उडिया,भोजपुरी ,खडी बोली ह्या बोली भाशांकडे खूब सारकेंपणा आसा.
दरभंगा हें हे भाशेचें प्रधान केंद्र . हे भाशेची एक लिपी आशिल्ली. तिका तिरहुता वा मिथिलाक्षर अशें नांव आशिल्लें. पूण हालीं मैथिलीचें लिखाण मैथिली , कैथी आनी देवनागरी ह्या तीन लिपयांतल्यान जाता. मैथिलीच्यो सगळ्यो मेळून सात बोली आसून तांचीं नांवां, आनी त्यो ज्या प्रदेशांत उलयतात,त्या प्रदेशांचीं नांवां अशीं आसात-
१) आदर्श मैथिली- उतर दरभंगा.
२) दक्षिणी मैथिली – दक्षिण दरभंगा, उदेंती मुजफ्फरपूर , उदेंत मोंघीर, अतर भागलपूर आनी अस्तंत पूर्णिया.
३) उदेंती मैथिली वा खोट्टा बोली –उदेंत पूर्णिया, माल्दा आनी दिनाजपूर .
४) छिका-छिकी- दक्षिण भागलपूर, उतर संथाळ परगणा आनी दक्षिण मोंघीर.
५) अस्तंती मैथिली – अस्तंत मुजाफ्फरपूर आनी उदेंत चंपारण.
६) जौलही मैथिली –उतर दरभंग्यांतले मुसलमान लोक ही बोली उलयतात.
७) केंद्रीय जन,सादारण मैथिली – उदेंत सोतिपुराची आनी मधुबन ह्या वाठारांतले सकयले पातळेवयले लोक ही उलयतात.
आसा ह्या क्रियापदाक मैथिलींत 'अछ' हें क्रियापद आसा. मराठी 'ळ' चें मैथिलींत 'र' जाता. संस्कृतांतल्या 'ष' चें मैथिलींत 'ख' जाता . कर्तो आनी कर्म ह्या दोगांयकडे एकेच फावट क्रियापदाचो संबंद येता. कर्तो हो आदारार्थी वा सामान्य आसता. तशेंच कर्मूय आदारार्थी आनी सामान्य आसता. क्रियापदाच्या रुपांत वचन आनी लिंग हो भेद ना. देखीकः 'देखलक' हाचो अर्थ तिणें वा ताणें पळयलें आनी देखलथीन्ह म्हळ्यार जाका पळयलें ती व्यक्ती आदणीय आसा असो अर्थ जाता. फकत बायलांनी वापरपाचे अशे जायते खास अशे शब्द मैथिलींत आसात. देखीक: रै- आरे , बार-न्हवरो,मनसा-मनीस. मैथिलींत रंगांची खरसाण दाखोवपी शब्द आसात. काडी खटखट – काळोकुट्ट, उज्जड दपदप-धवो फुल्ल. मैथिलींत नामांचीं पुल्लिंग आनी स्त्रीलिंग हीं दोनूच लिंगां आसतात.
