Page:Il Cumin della Cadi de 1656 e Mistral Giachen Berchter.djvu/12

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

„Instigaus aschia, ha il pievel entschiet a garegiar dagl Avat cun gronda canera e smanatschas, eh'el extradeschi la bulla dils Papas Urban VIII ed Innocens X al Mistral ed al Cumin. Quei ha era stoviu daventar. Havend il pievel quellas scartiras en ses mauns, han ins fatg mo beffas e gomias cun quellas ed era sur igl Avat, ed alla finala surdau quellas al nievelegiu Mistral Giachen Berchter, il qual ha senza ni tema ni respect avon il Vicari de Christus priu ora siu cunti e tagliau e scarpau en tocs quellas avon igl entir pievel. Tut ei selegrau lundergiu, segloriont e triumfont sco quels, che selegran giud la raccolta e victoria, partent la preda. (Is. 9, 3.) Denton buca senza castitg.“ —

La „Synopsis“ raquenta lu detagliadamein e cun veseivla satisfacziun vinavon e di, co ils principals instigaturs, il Domcustos[1] e Nicolaus Maissen[2], seigien vegni castiai persuenter dalla divina providientscha.

Concernent il nievelegiu Mistral remarca la „Cuorta Memoria“ (pag. 253) il suondont: „Mistral Jacob Berchter, il qual haveva scarpau e tagliau en tocs sin Cumin la Bulla Papala ei vegnius enten extrema miseria e pupira, ch'el ei staus sforzaus de vegnir e rogar la sia vivonda avon la porta della Claustra, sco il pli miserabel, pauper betler; ed alla fin, sco in miez desperau vagabund ha en tiaras e logens jasters stoviu encurir il siu de viver, nua ch'el ha finiu miserablamein il temps de sia veta.“

  1. Co Domcustos Dr. Mathias Sgier, pli tard Domdecan, ei vegnius persequitaus, denton puspei rehabilitaus en tutta honur da Roma anora, mira Tuor Chr. M.: Reihenfolge der residierenden Domherren in Chur. p. 37. — La convignentscha finala denter igl Uestg e la Claustra pervia dellas pleivs ei vegnida fatga ils 16 d'October 1656 e buc ils 25, sco Tuor citescha. (Vide copia egl archiv claustral de Muster.)
  2. Che las relaziuns denter la Claustra e Landrechter Nicolaus Maissen seigian stadas continuadamein schi „sgarscheivlas“, sco certs scribents vulan dar de crer senza argumentar sufficientamein, savein nus strusch capir. Tenor il cudisch de batten a Sumvitg ha N. Maissen giu silmeins 9 affons e buca mo 5 sco Decurtins scriva. (l. c. p. 3) — 'Gl 1. de Zercladur 1653 ha N. Maissen survegniu im pop, al qual el ha mess num suenter Avat Adalbert e nua che P. Roman Streber de Muri, da lezzas uras Decan a Muster, ha funczionau sco padrin. Giuncher Adalbert Maissen ei maridaus 1675 cun dunschala Barbla Coray de Laax ed ei staus 1692, 1693 e 1714, 1715 mistral della Cadi; 1714 deputau silla dieta a Glion „an St. Andreas märg“, nua che la repartiziun dils officials pella Valtlina ei vegnida fatga per la perioda 1719–1767; † 21 de Matg 1741. — 1663, ils 25 de Zercladur ei perfin Avat Adalbert II sez staus padrin de batten dil fegl Nicolaus de Landr. Nic. Maissen. — El cudisch de batten a Sumvitg anflein nus plinavon, ch'ei fuva leu strusch ina casa, enten la quala Landr. Maissen ei buca staus ina gada ne l'autra padrin. — Ina differenza denter Avat de Medell e Landr. Maissen datescha dagl onn 1676. Landr. Maissen ha giu tgisau tier Nunci Cybo a Lucern, che Avat de Medell persequiteschi e laschi persequitar el sin veta e mort. Nunci Cybo ha susteniu Maissen. La differenza ei vegnida tractada e lugada (?) dals avats della Congregaziun Svizzera (v. Q. Acta Congregationis ab Anno 1639–1682, Engelberg.) — Cun quella chischun remarchein nus era, che Landr. Maissen seigi, tenor il cudisch de morts a Sumvitg, vegnius mazzaus ne sitaus giu denter Cuira e Domet ils 26 de Matg 1678 e buca „in demselben Winter“ 1677, sco Decurtins scriva (l. c. p. 30), fertont che Misterlessa Cathrina Maissen-Valler ei morta ils 17 de Dec. 1698 a satrada a Sumvitg.