0%

Тайылбыр кезээ

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Тыва улустуң алгыш-йөрээлдери (Күш-ажыл-биле холбашкан алгыш-йөрээлдер)
автору Тываның дыл, литература болгаш төөгүнүң эртем шинчилел институду
Чаяан чылы: 1990.

Өг-бүле-биле холбашкан йөрээлдер[edit]

Дун уруг төрүттүнгенде хин шыгжаарда йөрээл[edit]

1. 1986 чылда Эрзин районнуң Эрзинге 74 харлыг Сандак Казак Оргудаевичи З. К. кыргыс бижээн. Тываның дыл, литература болгаш төөгүнүң эртем-шинчилел институду (ТДЛТЭШИ) т. 273, д. 2042.
2. 1986 чылда Эрзин районнуң Эрзинге 65 харлыг Суваң-оол Мария Шагдыровнадан З. К. Кыргыс бижээн Т. 273, д. 2042.
3. 1986 чылда Эрзин районнуң Эрзинге 60 харлыг Байыр-оол Селиваа Кыргысовнадан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 273, д. 2042.

Үш харлаан уруг бажын кыргыырда йөрээл[edit]

1. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Кызыл-Хаяга 61 харлыг Хертек Мааш Ламаевнадан Л. Адыг-Тюлюш бижээн. Т. 243, д. 991.
2. 1973 чылда Бии-Хем районнуң Саян совхозунга 49 харлыг Ооржак Кайгал-оол Чспыновичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 278, д. 2065.
3. 1977 чылда Каа-Хем районнуң Бүрен-Аксынга 61 харлыг Хуурак Василий Донгаковичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 235, д. 959.
4. 1981 Бай-Тайга районнуң Кара-Хөлге 68 харлыг Күжүгет Балган Лекчаевичиден Б. К. Бүдүп бижээн. Т. 266, д. 1098.

Куда үезинде чаа тиккен өгге йөрээл[edit]

1. 1959 чылда Эрзин районнуң Мөренге 54 харлыг Баанай Дондугур Шагдыровичиден Д. С. Куулар бижээн. Т. 178, д. 703.
2. 1978 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Мугур-Аксынга 75 харлыг Саая Самбуу Чүвүрековичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 204, д. 602.

От дагыырда чалбарыг[edit]

1. 1976 чылда Кызылга IV дугаар ыраажылар чыыжынга 64 харлыг Күжүгет Балкан Лекчаевичиден О. Ко Дарыма бижээн. Т. 168, д. 204.

Чарынга йөрээл салыры[edit]

1. 1988 чылда Кызылга 62 харлыг Норбу Яков Амырбитовичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.

Молдурук алгаары[edit]

1. 1986 чылда Улуг-Хем районнуң Хендергеге 69 харлыг Санчай Долаан Доспановичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 277, д. 2054.
2. 1974 чылда Тес-Хем районнуң Чодураага 75 харлыг Донгак Санчай-оол Агар-ооловичиден А. Б. Кара-оол бижээн. Т. 277, д. 2054.

Хей-оорга алгаары[edit]

1950 чылда Улуг-Хем районнуң Эйлиг-Хемге 42 харлыг Хаа Кыргыс Адавастаевичиден Ш. Ч. Сат бижээн. Т. 94, д. 383.

Мал-маган ыдыктаары[edit]

1. 1986 чылда Улуг-Хем районнуң Ийи-Талга 72 харлыг Донгак Мижит Долбааевнадан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 277, д. 2054.

Шагаа байырын йөрээри[edit]

1. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Мугур-Аксынга 77 харлыг Саая Самбуу Чүвүрековичиден О. Ондар бижээн. Т. 259, д. 1063.
2—3. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Каргыга 77 харлыг Саая Самбуу Чүвүрековичиден О. Ондар бижээн. Т. 259, д. 1063.

Куда дүжүрерге алгыш-йөрээл[edit]

1—11. 1976 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Шемиге 57 харлыг Хайыртан Николай Дөртен-ооловичиден З. К. Кыргыс ырларның сөстерин бижээн. ФА, пл. № 119.
12—19. 1976 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Шемиге 54 харлыг Сыгыр-оол Ф(дор Ооржун-ооловичиден З. К. Кыргыс ырларның сөстерин бижээн. Пл. № 119.

ЙӨРЭЭЛДЕР[edit]

1. 1945 чылда Сүт-Хөл районга чогаалчы Леонид Борандаевич Чадамба бижээн. Т. 124, д. 729.
2. 1971 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Теве-Хаяга 55 харлыг Ондар Хорлуу Шоваатайовнадан О. К. Дарыма бижээн. Т. 193, д. 775.
3. 1962 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Алдан-Маадырга Б. С. Ондар бижээн. Т. 215, д. 869.
4. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Мугур-Аксынга 77 харлыг Самбуу Саая Чүвүрековичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 244, д. 993.
5. 1980 чылда Кызылга 75 харлыг Түлүш Хунан-Кара Шыжапайовичиден Б. А. Ооржак бижээн. Т. 247, д. 1004.
6. 1988 чылда Моол Арат Республиканың Баян-Ульгий аймааның Цэнгэл сумузунга 50 харлыг Борхудан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
7. 1988 чылда Моол Арат Республиканың Баян-Ульгий аймааның Цэнгэл сумузунга 70 харлыг Байыр башкыдан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
8. 1959 чылда Эрзин районнуң Мөренге 54 харлыг Баанай Дондугур Шагдыровичиден Д. С. Куулар бижээн. Т. 178. д. 703.
9. 1973 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Бажың-Алаакка 79 харлыг Иргит Эренчинден С. Шаңгыр-оол бижээн. Т. 200, д. 802.

Мөге кыйгырары[edit]

1. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Мугур-Аксынга 77 харлыг Самбуу Саая Чүвүрековичиден О. ондар бижээн. Т. 244, д. 993.
2. 1980 чылда Кызылга 73 харлыг Түлүш Хунан-Кара Шыжапайовичиден О. Борбак бижээн. Т. 247, д. 1004.
3. 1979 чылда Өвүр районнуң Торгалыгга 76 харлыг Түлүш Хунан-Кара Шыжапайовичиден О. К. дарыма бижээн. Пл. № 21.

Эрткен аътка мактал[edit]

1. 1959 чылда Эрзин районнуң Мөренге 54 харлыг Баанай Дондугур Шагдыржаповичиден Д. С. Куулар бижээн. Т. 178, д. 703.
2. 1970 чылда Өвүр районнуң Саглыга 64 харлыг Моңгуш Найдан-оол Даржаевичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 75, д. 315.
3. 1977 чылда Каа-Хем районнуң Бүрен-аксынга 61 харлыг Хуурак Василий Донгаковичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 235, д. 959.
4. 1970 чылда Өвүр районнуң Торгалыгга 67 харлыг Түлүш Хунан-Кара Шынапаевичиден О. К. Дарыма бижээн. Пл. № 21.

ЫРЫЛАР.[edit]

1—3. 1982 чылда Кызылга Тываның тоолчуларның VI дугаар чыыжынга 79 харлыг Самбуу Саая Чүвүрековичиден З. К. кыргыс бижээн. Пл. № 386.

Баг адары[edit]

1—3. 1989 чылда Кызылга VII дугаар ыраажылар чыыжынга 57 харлыг Ондар Маржымал Очуровичиден З. К. Кыргыс тайылбырын болгаш йөрээлдерин бижээн. Т. 293, д. 2125.

Ыяш кезерде йөрээл салыры[edit]

1989 чылда VII дугаар ыраажылар чыыжынга 61 харлыг Сарыглар Борбак-оол Дүктүг-ооловичиден болгаш Ондар Маржымал Очуровичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 21225.

Хам алганыы[edit]

1. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Мугур-аксынга 75 харлыг Саая Самбуу Чүвүрековичиден Л. Адыг-Тюлюш бижээн. Т. 243, т. 991.
2. 1963 чылда Кызыл районнуң Тере-Хөлге 62 харлыг Шопчуур деп хамдан С. И. Вайнштейн бижээн. Пл. 150.
3. 1980 чылда кызылга 75 харлыг Түлүш Хунан-Кара Шыжаповичиден Б. А. Ооржак бижээн. Т. 247, д. 1004, пл. 21.
4. 1984 чылда Бай-Тайга районнуң Тапсы-Аксынга 71 харлыг Күжүгет Балган Лекчаеыичиден Б. К. Бүдүп бижээн. Т. 266, д. 1098.
5. 1979 чылда Мөңгүн-Тайга районнуң Мугур-Аксынга 71 харлыг Самбуу Саая Чүвүрековичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 243, д. 991.
6. 1963 чылда Кызыл районнуң Тере-Хөлге 62 харлыг Шопчуур деп хамдан С. И. Вайнштейн бижээн. Пл. 150.
7. 1982 чылда Өвүр районнуң, Хандагайтыга 72 харлыг Моңгуш балдыжык Сагаановичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 257, д. 1053.
8. 1980 чылда Чөөн-Хемчик районга 70 харлыг Иргит Ирбаадан С. Х. Моңгуш бижээн. Т. 246, д. 1002.

Өскүс баарга чалбарыг[edit]

1. 1982 чылда Кызылга VI дугаар ыраажылар, тоолчулар чыыжынга 69 харлыг Күжүгет Балкан Лекчаевичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
2. 1979 чылда Тожу районнуң Тоора-Хемге 68 харлыг Ак Дименчиден А. К. Калзан бижээн. Т. 154, д. 604.

Оргаадай оътту казарда чалбарыг[edit]

1990 чылда Кызылга ТДЛТЭШИ-га 56 харлыг Дарыма Ондар Киш-Чалаевичиден болгаш 1990 чылда Кызылга 63 харлыг Оргу Куулар Хунажыковичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
1. Чөөн-Хемчик районнуң бажың-Алаакка 60 харлыг Хертек Самдан Часкаковичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.

Амыдырал чуртталга-биле холбашкан, оваага, дагга, сугга чүдүүшкүн үезинде чалбарыглар, йөрээлдер.[edit]

Аржаанга чалбарыглар[edit]

1986 чылда Улуг-Хем районнуң Көк-Чыраага 70 харлыг Бичел Монгуш Теликовичиден О. К. Дарыма бижээн.

Оваа дагыыры[edit]

1976 чылда Бай-Тайга районнуң Шуйга 60 харлыг Хертек Попаш Наадын-Хоовнадан З. К. Кыргыс бижиткен. Пл. № 119.
1. 1986 чылда Бай-Тайга районнуң Тээлиге 83 харлыг Демдек Донгак Сулдемовичиден В. Ю. Сүзүкей бижээн. Т. 277, д. 2054.
2. 1976 чылда Бай-Тайга районнуң Шуйга 60 харлыг Хертек Попаш Наадын-Хоовнадан З. К. Кыргыс магнитофонга бижиткен. Пл. № 119.
1—17. 1976 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Кара-Чыраага 54 харлыг Сыгыр-оол Фёдор Оржун-ооловичиден З. К. Кыргыс магнитофонга бижиткен. Пл. № 119.
18-23. 1976 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Кара-Чыраага 57 харлыг Ондар Хорлуу Делгер-ооловнадан З. К. Кыргыс магнитофонга бижиткен. Пл. № 119.

Суг кежерде хартыгайлаары[edit]

1982 чылда Кызылга VI дугаар ыраажылар чыыжынга 53 харлыг Шулуу Сергей Сарбаевичиден З. К. Кыргыс магнитофонга бижиткен. Пл. 386.
2—3. 1989 чылда VII дугаар ыраажылар чыыжынга 61 харлыг Сарыглар Борбак-оол Дүктүг-ооловичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.

Дээр диңмирээнде чалбарары[edit]

1—2. 1987 чылда Бай-Тайга районунуң Кара-Хөлге 69 харлыг Күжүгет Балган Лекчаевичиден Совет-Американ экспедицияның киржикчилери З. К. Кыргыс (тыва), Э. Е. Алексеев (Москва), Т. Левин (США) бижээннер. Т. 293, д. 2125.
3. 1979 чылда Хертек Мааш Ламаевнадан бижиттинген. Т. 248, д. 991.

Тел болгаш бай ыяш дагыыры[edit]

1. 1974 чылда Тере-Хөлге 71 харлыг Кыргыс Бегзи Шыыраповичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 227, д. 922.

Арт ажарда чалбарыг[edit]

1—3. 1983 чылда Бай-Тайга районнуң Дапсы-Аксынга 70 харлыг Күжүгет Балган Лекчаевичиден Б. К. Бүдүп бижээн. Т. 266, д. 1098.
4. 1989 чылда VII дугаар ыраажылар чыыжынга 61 харлыг Сарыглар Борбак-оол Дүктүг-ооловичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.

Күш-ажыл-биле холбашкан алгыш-йөрээлдер[edit]

Ырак черже аъттаныр кижиге йөрээл[edit]

1. 1972 чылда Чөөн-Хемчик районга 50 харлыг Иргит айызы Деңгировичиден Ш. П. Оюн бижээн. Т. 39, д. 168.
2. 1989 чылда Сүт-Хөл районнуң Бора-Тайгага 61 харлыг Ондар Маржымал Очуровичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 1011, д. 18.

Аңчылар чалбарыы[edit]

1—4. 1990 чылда Кызылга чогаалчы 50 харлыг Куулар Черлиг-оол Чашкымайовичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
5—8. 1982 чылда Кызылга 79 харлыг Самбуу Саая Чүвүрековичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 268, д. 2006.
9. 1977 чылда Кызыл районнуң Ээрбекке 47 харлыг Ооржак Маадыр-оол Будунайовичиден О. К. дарыма бижээн.
10—13. 1963 чылда Барыын-Хемчик районунга 85 харлыг Күжүгет Санчы-Бидиповичиден бижиттинген. Литература дугайында деп номда парлаттынган.
14. 1963 чылда Улуг-Хем районнуң Арыг-Үзүүнге 42 харлыг Донат-оол иван Кочунаевичиден Б. К. Чүлдүм-Сүрүн бижээн. Т. 170, д. 667.
15. 1973 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Чыраа-Бажынга 54 харлыг Монгуш Лемчаа Байындыевичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 202, д. 809.
16. 1976 чылда Бай-Тайга районнуң Тээлиге 59 харлыг Ооржак Опан-оол Ооржаковичиден З. К. кыргыс бижээн. Т. 266, д. 1095.
17. 1981 чылда Улуг-Хем районнуң Эйлиг-Хемге 58 харлыг Кыргыс Очур Чимбиновичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 255, д. 1042.

Дүк кагарда болгаш дүк салырда йөрээлдер[edit]

1990 чылда Кызылга 63 харлыг Оргу Куулар Хунажыковичиден З. К. Кыргыс тайылбырын бижээн.
1—5. 1987 чылда Кызылга 54 харлыг Ондар Киш-Чалаевич Ондардан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
6. 1986 чылда Эрзин районнуң Эрзинге 60 харлыг Байыр-оол Селикпаа Кыргысовнадан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 173, д. 2042.

Буга дагыыры[edit]

1984 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Чадаанага 60 харлыг Ондар Чунак Өпейовичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 268, д. 2010.
1—2. 1976 чылда Бай-Тайга районнуң Бай-Талга 83 харлыг Хертек Хорлуу Делдановнадан З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
3—4. Н. Ф. Катанов бижээн. (В. В. радлов "Образцы народной литературы тюркских племён", I часть, СПб). 1866 ч. "Түрк аймак улустуң чогаалдарының үлегери" — деп номда парлаттынган.

Мал чазап акталаарда чалбарыг[edit]

1990 чылда Кызылга 63 харлыг Оргу Куулар Хунажыковичиден З. К. Кыргыс тайылбырын бижээн. Т. 293, д. 2125.
1976 чылда Бай-Тайга районнуң Улуг-Ооругга 60 харлыг Ортаат Делгер Хертековичиден О. К. Дарыма бижээн. Т. 277, д. 2054.

Дус-Дагга чалбарыыры[edit]

1990 чылда Кызылга VII дугаар Тываның тоолчулар болгаш ыраажылар чыыжынга 63 харлыг Оргу Куулар Хунажыковичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2195.
1987 чылда Бай-Тайга районнуң Кара-Хөлге 69 харлыг Күжүгет Балган Лекчаевичиден Совет-Американ экспедицияның киржикчилери З. К. Кыргыс (тыва), Э. В. Алексеев (Москва), Т. Левин (США) бижээн. Т. 293, д. 2125.

Балыкчының чалбарыы[edit]

1955 чылда Тожу районнуң Тоора-Хемге 26 харлыг Ак-Диленчиден А. К. Калзан бижээн. Т. 154, д. 604.

Чер аңдарарда йөрээл[edit]

1990 чылда Кызылга 63 харлыг Оргу Куулар Хунажыковичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.

Хат кыйгызы[edit]

1990 чылда Кызылга 63 харлыг Оргу Хунажыковичиден З. К. Кыргыс тайылбырын бижээн. Т. 293, д. 2125.
1. 1971 чылда Чөөн-Хемчик районнуң Суг-Аксы суурга 47 харлыг Севээн-Ойдуп Эртинеевичиден О. К. Дарыма бижээн.

Адыг ижээнин аалдаары[edit]

1990 чылда Кызылга 63 харлыг Оргу Куулар Хунажыковичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.
1—4. 1989 чылда Кызылга VII дугаар ыраажылар чыыжынга 62 харлыг Нуугурак Алексей Балгановичиден З. К. Кыргыс бижээн. Т. 293, д. 2125.